ChatGPT krijgt een (selectief) geheugen

ChatGPT is binnenkort in staat om persoonlijke informatie over je te onthouden, als je dat vraagt. Je kan het geheugen van de chatbot ook weer leegmaken.

OpenAI kondigt in een blog een nieuwe update aan voor ChatGPT. De chatbot zal binnenkort beschikken over een geheugen waarbij het persoonlijke zaken die je over jezelf deelt tijdens gesprekken, zal kunnen onthouden. Bij volgende conversaties zal de chatbot zijn antwoorden daarop afstemmen, om gebruikers een meer gepersonaliseerde ervaring te geven.

De zaken die ChatGPT kan onthouden zijn divers, van je beroep, of je kinderen hebt tot welke stijl antwoorden je verkiest. Vertel je bijvoorbeeld tegen ChatGPT dat je het liefst notities met koppen, opsommingstekens en actiepunten verkiest, dan zal ChatGPT sneller teksten of vergaderingen voor je op deze manier samenvatten. Een ander voorbeeld dat OpenAI geeft, is dat als je de chatbot vertelt over je bedrijf en je in een later gesprek vraagt om een socialmediapost te maken, ChatGPT uit zichzelf zou moeten weten waar die voor bedoeld is.

Controleer het geheugen

Misschien wil je ook niet dat ChatGPT alles over je onthoudt. OpenAI legt in de blog uit hoe je het geheugen van ChatGPT kan controleren. Eerst en vooral onthoudt de chatbot enkel informatie waar je dat expliciet bij vraagt, door bijvoorbeeld in je prompt te zetten “Onthoud dat…”. Via de instellingen kan je ChatGPT alles weer doen ‘vergeten’. Er wordt een nieuw Personalization-venster toegevoegd aan de instellingen. Gevoelige informatie zoals medische voorgeschiedenis zal niet onthouden worden, tenzij je dat opnieuw expliciet opdraagt aan ChatGPT.

Daarnaast komt er ook een nieuwe gespreksoptie genaamd Tijdelijke gesprekken. De inhoud van dat gesprek is strikt confidentieel en zal dus niet worden onthouden door ChatGPT en het gesprek verschijnt nadien ook niet in je geschiedenis. De nieuwe geheugenfuncties van ChatGPT rollen eerst op kleine schaal uit om dit bij een bep

Ondersteuningstraject Bootcamps 2.0 gelanceerd

Het Kenniscentrum Digisprong en Impact Connecting hebben een tweede versie van de ICT-Bootcamps gelanceerd tijdens de ICT-praktijkdag in Leuven. 80 scholen uit het secundair, volwassenen- en deeltijds kunstonderwijs kunnen deelnemen aan het (gratis) ondersteuningstraject.

Na de eerste reeks bootcamps, waarvan de derde golf in september start, heeft het Kenniscentrum Digisprong een nieuwe variant gepresenteerd. Deze keer staat het vormingstraject open voor schoolteams uit het gewoon en buitengewoon secundair onderwijs, volwassenenonderwijs en deeltijds kunstonderwijs. Net als bij de eerste bootcamps is ook deze opleiding gratis, al vraagt de organisator wel de nodige tijdsinvestering van het schoolteam.

Coaching op maat

De Bootcamps 2.0 geven directeurs en ICT-coördinatoren de kans om de competenties van het school- of ICT-team verder te ontwikkelen. Net zoals bij de eerste bootcamps, is er ook hier een mix voorzien van e-modules en fysieke coaching op maat. Die ondersteuning vertrekt altijd vanuit de specifieke noden van de school. Daarbij vorm het Europese kader DigCompEdu de leidraad.

De bootcamps van het Kenniscentrum Digisprong liggen in handen van Impact Connecting, dat hiervoor samenwerkt met Schoolmakers en DLearning. De opleiding is gratis voor de scholen. Toch verwacht de organisatie inzet én tijd van de deelnemers voor het intensieve traject waarbij het voltallige schoolteam (inclusief directie) wordt betrokken. Geïnteresseerde scholen kunnen zich inschrijven voor één van de infomomenten in maart en april.

Alle informatie is terug te vinden op de website van de ICT-bootcamps 2.0.

Archief voor Onderwijs vanaf volgend schooljaar open voor leerlingen lagere school

De online onderwijsbeeldbank, Het Archief voor Onderwijs, herbergt meer dan 26.000 filmpjes en geluidsfragmenten van organisaties uit cultuur, media en overheid. Na studenten uit lerarenopleidingen en leerlingen uit het secundair onderwijs, kunnen vanaf volgend schooljaar ook leerlingen uit de lagere school het archief induiken.

Hoe kunnen leerkrachten kinderen wapenen om betrouwbare bronnen te vinden in de vloed aan beelden waarmee ze opgroeien? Door hen in de klas kritisch aan het werk te zetten met audiovisueel materiaal, is het antwoord van Het Archief voor Onderwijs. In 2016 zette meemoo, het Vlaams instituut voor Archief de beeldbank op voor Vlaamse lesgevers (in wording). Sinds 2020 is de beeldbank toegankelijk voor leerlingen uit het secundair. In de loop van volgend schooljaar kunnen ook leerlingen uit de lagere school er terecht voor filmpjes en geluidsfragmenten.

Veilige omgeving

“Investeren in meer onderwijskwaliteit betekent ook investeren in een rijke waaier aan verschillende leermiddelen”, zegt Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA). “Zo geven we ook meer mogelijkheden aan onze leerkrachten die dynamisch omspringen met de leerstof. We hebben deze regeerperiode werk gemaakt van een grote Digisprong voorwaarts. Ons onderwijs had een achterstand op digitaal gebied, en die buigen we stap voor stap om in een voorsprong.”

Jonge kinderen zullen dus vanaf volgend schooljaar hun eerste stappen zetten in mediawijsheid op Het Archief voor Onderwijs. In opdracht van hun leerkracht zullen ze zelfstandig audio en video, op hun maat geselecteerd en gecontextualiseerd, kunnen doorzoeken, bekijken en beluisteren. Het geeft de leerlingen de kans om hun digitale vaardigheden ontwikkelen in een veilige, reclamevrije en op hun maat gemaakte omgeving.

Aansluiten op leefwereld

Het Archief voor Onderwijs biedt toegang tot een divers aanbod aan authentiek audiovisueel materiaal van 60 organisaties uit cultuur, media en overheid. Het gaat onder andere om duidingsprogramma’s van VRT, journaalitems van regionale omroepen, voorstellingen uit de podiumkunsten en opnames bewaard in stadsarchieven. Het platform bevat daarnaast ook didactische omkadering en lesinspiratie.

De voorbije jaren zette meemoo zich al in om het aanbod voor het lager onderwijs te vergroten. Zo voorzien ze regionaal lesmateriaal dat raakt aan de lokale leefomgeving van lagereschoolkinderen. En om kunstbeleving in de klas te stimuleren maakten ze theatervoorstellingen en interviews met kunstenaars beschikbaar. Leerkrachten konden deze videofragmenten al klassikaal vertonen, maar vanaf dit najaar kunnen leerlingen er dus zelf oefeningen mee maken, thuis of in de klas.

Google voegt nieuwe AI-functies toe in  Classroom, Workspace en Chromebooks

In de aanloop naar de Bett-beurs heeft Google enkele updates doorgevoerd in verschillende onderwijsgerichte producten. Het hoeft niemand te verbazen dat die nieuwe features gedreven zijn door artificiële intelligentie (AI).

Google brengt de nieuwe toepassingen in de marge van de Bett-beurs in Londen. “We stellen er 15 nieuwe Chromebooks voor en meer dan 30 nieuwe Google for Education-functies”, schrijft VP Shantanu Sinha in een blogbericht. Die updates en nieuwe toepassingen moeten leerkrachten en leerlingen helpen bij het aanpakken van enkele ‘grote uitdagingen’ waarmee het onderwijs wordt geconfronteerd. Eén van die uitdagingen is AI in de klas.

Docenten tijd geven

De technologie evolueert niet alleen razendsnel. Volgens Google liggen er grote kansen om de leerkwaliteit te verbeteren. Om docenten tijd te geven in zichzelf en hun studenten te investeren, heeft Google enkele (AI) functies gelanceerd:

• Verhoogde productiviteit met Duet AI: leerkrachten kunnen generatieve AI inzetten om nieuwe ideeën op te doen en tijd te besparen in Workspace-apps. Duet AI helpt bij het opstellen van lesplannen, maken van afbeeldingen en projectplannen.
• Google Classroom: in Classroom kunnen leerkrachten, via het tabblad Bronnen, gemakkelijker interactieve lessen maken, beheren en delen vanaf één plaats. Binnenkort zal het mogelijk zijn om links naar sjablonen en pagina’s te delen, om het plannen van lessen te vereenvoudigen.
• Analyses: Classroom-analyses geven docenten inzichten in het afwerken van opdrachten, trends en de acceptatie van Classroom. De leerkracht krijgt ook de mogelijkheid om op het niveau van de leerling ondersteuning te bieden.
• eSignature: met deze tool kunnen leerkrachten op één plek contracten opstellen, handtekeningen aanvragen in Documenten en PDF’s in Drive, en contractsjablonen beheren.

Persoonlijker leren

Google lanceert nieuwe functies die, naar eigen zeggen, het leren persoonlijker maken met tools die boeien en beoordelen. Zo is het mogelijk om interactieve YouTube-video’s te maken. Studenten krijgen real-team feedback terwijl ze vragen beantwoorden. Binnenkort zullen leerkrachten AI-voorgestelde vragen kunnen testen. Ook in Oefensets kunnen leerkrachten, met hulp van AI, lessen meer interactief maken.

Om de connectiviteit tussen platforms en producten te verbeteren, heeft Google ook een paar nieuwe functies toegevoegd. Zo kunnen leerlingen binnenkort in één oogopslag aankomende Classroom-opdrachten zien. Later dit jaar zullen studenten en leerkrachten toegang krijgen tot verschillende tools om onder andere opdrachten beter te distribueren, analyseren en beoordelen. Een App Hub zal relevante apps, add-ons en dergelijke laten integreren met Chromebooks en Workspace.

Inclusieve, duurzame en veilige leeromgevingen

Een derde cluster nieuwe toepassingen moeten een inclusieve en veilige leeromgeving bevorderen. Het gaat om:

• lesgeven en leren toegankelijker maken door tekst uit pdf’s te extraheren met behulp van Optical Character Recognition (OCR) op ChromeOS. Ook de leesmodus in de Chrome-browser krijgt verschillende nieuwe mogelijkheden zoals tekst markeren, hardop voorlezen, enzovoort.
• Apparaten: Google lanceert 15 nieuwe Chromebooks en 10 jaar automatische updates sinds dit jaar. Het portfolio om Android- en iOS-apparaten te beheren wordt uitgebreid met Endpoint Education Upgrade.
• Databescherming krijgt verbeterde opties in de beheersconsole waardoor beheerders gevoelige informatie beter kunnen beschermen.

De nieuwe reeks functies zijn ontworpen om zowel docenten als studenten te helpen tijd te besparen en zich aan te passen aan de huidige leeromgevingen. “Wanneer het om specifiek om AI gaat, hebben we geluisterd naar en samengewerkt met miljoenen docenten om te begrijpen hoe we deze technologie best in de klas brengen”, besluit Sinha.

EDEH publiceert rapport over AI in het onderwijs

De rapporten over het gebruik, de mogelijkheden én de gevaren van artificiële intelligentie verschijnen bij bosjes. Ook het European Digital Education Hub (EDEH) heeft een lijvig dossier opgesteld over de technologie. Daarin geeft de hub naast een overzicht ook enkele aanbevelingen voor verantwoord gebruik in het onderwijs.

Het rapport van de EDEH over AI in het onderwijs behandelt verschillende aspecten van AI, zoals de competenties en de ondersteuning van leraren. Het bespreekt ook scenario’s en praktijkvoorbeelden van AI-gebruik, het onderwijs over AI en de invloed van AI op het bestuur in het onderwijs. Ethiek, mensenrechten, wetgeving en gegevensbescherming, beoordeling, feedback en personalisering met AI kregen ook hun plaats.

Potentie en risico’s

“AI heeft de potentie om grote voordelen op te leveren voor het onderwijs”, stellen de auteurs. Ze zien echter ook dat er risico’s aan zijn verbonden. “Naarmate we afstappen van AI-gebruik als ondersteuningssysteem, neemt het risico toe. Zo kan het gebruik van learning analytics, zonder adequaat toezicht van de leerkracht, nadelig zijn voor bepaalde studenten. Het risicogehalte ligt niet zozeer binnen de tool, maar binnen de contexten waarin die wordt gebruikt.”

Menselijk toezicht kan volgens de studie helpen om sommige risico’s te beperken. Toch moeten we bewust zijn voor het gevaar van situaties waarbij mensen steeds afhankelijker worden van AI om beslissingen te nemen. Dit onderstreept volgens de onderzoekers het belang van ‘explainable AI’. Er moet altijd een evenwicht worden gevonden tussen het benutten van de voordelen van AI en het evalueren en beperken van potentiële risico’s. Menselijk toezicht moet worden opgenomen, zoadat menselijke waarden gediend blijven.

Belgisch tintje

We gaven het in de inleiding al mee, het resultaat is een flink uit de kluiten gewassen dossier. En er hangt een Belgische vlagje aan. De EDEH schetst de situatie rond de ontwikkeling en implementatie van AI in ons land. Machine Learning-expert Yann-Aël Le Borgne (ULB) schreef mee aan het rapport. Dat rapport is gebaseerd op verschillende bronnen zoals DigComp 2.2 en de Policy guidance on AI for Children (Unicef).

De aanbevelingen van de EDEH over kunstmatige intelligentie in het onderwijs zijn gericht op het beschermen, voorzien en versterken van de behoeften en rechten van kinderen. Ze gaan ook over het verbeteren van de digitale competentie van burgers, leraren en leerlingen. Daarnaast is het waarborgen de kwaliteit, de transparantie, de eerlijkheid en de veiligheid van AI-systemen een prioriteit. AI moet bovendien inclusie, diversiteit en non-discriminatie bevorderen en een gunstig klimaat creëren voor kindgerichte AI.

Het volledige rapport kan je hier terugvinden.

OpenAI start eerste samenwerking met Amerikaanse universiteit

OpenAI is een eerste samenwerking gestart met een (Amerikaanse) onderwijsinstelling. De eer valt te beurt aan de Arizona State University. De universiteit krijgt volledige toegang tot ChatGPT Enterprise en zal de technologie gebruiken voor onder andere cursussen, onderzoek en bijlessen.

In een interview met CNBC vertelt de CIO van de universiteit, Lev Gonick, dat de samenwerking al een half jaar in de pijplijn zat, na zijn bezoek aan het hoofdkwartier van OpenAI. Net als talloze andere onderwijsinstellingen, gebruikten de personeelsleden en docenten van de ASU de AI-tools al langer. Nu zal de universiteit dus de volledige toegang krijgen tot de technologie achter ChatGPT Enterprise, het zakelijke niveau van ChatGPT.  

Gepersonaliseerde AI-tutor

De universiteit van Arizona heeft specifieke plannen met de onbeperkte toegang. Zo wil de unief een gepersonaliseerde AI-tutor voor studenten maken, voor zowel bepaalde cursussen als studieonderwerpen. “STEM-vakken zijn een focus”, weet Gonick. De universiteit zal de tool eveneens inzetten om studenten schrijfhulp te bieden en avatars te ontwikkelen als ‘creatieve buddy’s’ die helpen bij het bestuderen van bepaalde onderwerpen.

Door de toegang tot ChatGPT Enterprise worden studenten niet langer beperkt door gebruikslimieten. “We hebben er vertrouwen in dat de tool een ‘privé ommuurde tuinomgeving’ zal bieden die de privacy en de intellectuele eigendom van studenten zal beschermen”, leert Gonick uit gesprekken met topmensen van OpenAI. Volgens beide partijen blijven alle prompts die de ASU-community invoert veilig en zal OpenAI de gegevens niet gebruiken in trainingsmodellen.

Plagiaat en valsspelen

Voor wie nog niet mee is, OpenAI is het bedrijf van sterke man Sam Altman. De technologie is zowel geliefd als gehaat, want het zou het leren beperken en plagiaat bevorderen. Uit angst verboden enkele onderwijsinstellingen (tijdelijk) de toepassing. “Het belangrijkste is om de mogelijkheden van de technologie te leren kennen voor onderzoek, data-analyse, enzovoor”, geeft Gonick aan.

OpenAI wil dan weer leren van de universiteit, om zo het gebruik van ChatGPT in het hoger onderwijs uit te breiden. Het bedrijf achter verschillende AI-modellen wil een toepassing bieden die is afgestemd op het (hoger) onderwijs. “Het is veelzeggend dat we samen met OpenAI deze aankondiging kunnen doen”, besluit Gonick.

Nieuwe oproep Digitale School focust op leerkracht van de toekomst

Het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen (Vlaio) heeft een nieuwe projectoproep gelanceerd in het kader van ‘Digitale School’. Binnen dit project focust Vlaio, met medewerking van het Kenniscentrum Digisprong, op de vorming en de digitale vaardigheden van de toekomstige leerkracht volgens het DigCompEdu-kader.

De Vlaamse regering maakte in het Regeerakkoord 2019-2024 van innovatie en digitale transformatie een speerpunt. De technologische en digitale revoluties, zeker ook binnen het onderwijs, volgen elkaar in ijltempo op. Daarom worden vanuit de beleidsagenda’s artificiële intelligentie en cybersecurity stappen gezet voor de digitalisering van de organisatie en leerprocessen in scholen. Die acties zijn geconcretiseerd in het concept ‘Digitale School’.

Toekomstige leerkracht

Binnen het algemene kader ‘Digitale School’ focussen Vlaio en het Kenniscentrum Digisprong op de vorming en digitale vaardigheden van de toekomstige leerkracht. Door aandacht te hebben voor hun digitale vaardigheden kunnen leerkrachten die meenemen in de klaspraktijk. Op die manier kunnen ze hun leerlingen ondersteunen om hun weg te vinden in gedigitaliseerde maatschappij.

De nieuwe projectoproep gaat er om het DigCompEdu-kader in te bedden in alle lerarenopleidingen. Dat kader legt de nadruk op het versterken van de digitale vaardigheden van leerkrachten. Met de oproep hopen Vlaio en het Kenniscentrum dus dat het DigCompEdu-kader vast deel zal uitmaken van de bacheloropleidingen kleuter- en lager onderwijs, graduaats- en bacheloropleidingen secundair onderwijs en de masteropleidingen voor secundair onderwijs en kunstvakken.

Per project kan maximaal 350.000 euro aan steun worden verleend. Meer informatie en de deelnamevoorwaarden zijn terug te vinden op deze website van Vlaio.

European Schoolnet organiseert AI-training voor leerkrachten

Vertellen we je groot nieuws door te stellen dat artificiële intelligentie (AI) een groeiende rol speelt in het onderwijs? Net door de toenemende mogelijkheden, rijzen er ook steeds meer vragen over noodzakelijke aanpassingen in de professionele ontwikkelingsactiviteiten van leerkrachten. European Schoolnet organiseert daarom een driedelige webinarreeks rond AI voor docenten aan de lerarenopleiding.

De thematische webinarreeks gaat over de professionele ontwikkeling van leerkrachten in het AI-tijdperk. Deelnemers worden aangespoord om de uitdagingen te verkennen en zichzelf uit te rusten met praktische en werkende AI-ideeën. De reeks bestaat uit drie webinars, verspreid over evenveel weken. Inschrijven kan via het invulformulier onderaan dit artikel.

Kansen, ondersteuning en voorbeelden

European Schoolnet wil met de webinars leerkrachten beter voorbereiden om een leeromgeving met artificiële intelligentie. De Europese organisatie kiest voor drie webinars: navigeren door kansen en uitdagingen, ondersteuning van voorbereiding en uitvoering en voorbeelden uit heel Europa.

• Webinar 1: woensdag 24 januari om 17 uur – navigeren door kansen en uitdagingen

Dit webinar is bedoeld voor lerarenopleiders en gaat dieper in op de vraag op welke vaardigheden en kennis de lerarenopleiding zich moet richten om leraren te ondersteunen bij het effectief en verantwoord gebruik van AI. Lidija Kralj leidt het webinar en geeft inzichten over hoe docenten kunnen worden uitgerust zodat ze alles hebben wat nodig is om te gedijen in een AI-augmented klaslokaal.

• Webinar 2: woensdag 31 januari om 16 uur – ondersteuning en uitvoering

Hoe kunnen lerarenopleiders gebruik maken van AI in de lerarenopleiding. Dat is de centrale vraag in het tweede webinar, onder leiding van hoogleraar Mutlu Cukurova. De sessie verkent innovatieve strategieën en praktische inzichten om trainingsprogramma’s te verbeteren. De nieuwste tools en technieken komen ook aan bod.

• Webinar 3: dinsdag 6 februari om 16 uur – voorbeelden uit heel Europa

In het laatste webinar krijgen de deelnemers schoolvoorbeelden voorgeschoteld uit heel Europa. Ze leren hoe experts en praktijkgebruikers AI hebben geïntegreerd in hun trainingsprogramma’s. Vier sprekers zullen hun best practices delen met de deelnemers.

Wie interesse heeft in deze webinars kan zich inschrijven via dit formulier van European Schoolnet. Het is perfect mogelijk om één of twee webinars bij te wonen.   

LiLi-app helpt slechtzienden zelfstandiger en veiliger te reizen

De LiLi-app van ACA Group is door Amai! geselecteerd, en door het publiek verkozen, als het beste mobiliteitsproject van het jaar. De innovatieve applicatie, die gebruikmaakt van Artificiële Intelligentie (AI), stelt mensen met een visuele beperking in staat om zelfstandiger en veiliger te reizen. Dat is een belangrijke stap in de richting van inclusieve mobiliteit.

De ACA Group ontwikkelde de LiLi-toepassing ​ in een consortium met blindenzorg Licht en Liefde VeBes, Vives Hogeschool, Open Street Map België en de stad Brugge. Personen met een visuele beperking zijn vaak afhankelijk van anderen voor hun ​ mobiliteit. Hun beperking limiteert hun activiteiten buitenshuis, en hun sociale of ​ professionele leven lijdt eronder. De LiLi-app helpt een blinde of ​ slechtziende zich veilig en zelfstandig te verplaatsen op de ​ openbare weg.

Betrouwbare route dankzij AI 

Met de innovatieve toepassing LiLi (wat staat voor ‘Licht en Liefde’) kunnen blinden of slechtzienden op een duurzame manier de betrouwbaarste route vinden tussen twee locaties en deze veilig te voet afleggen. De app biedt daarnaast nuttige auditieve instructies op een smartphone voor herkenbare punten op de route, waardoor het oriënteren en navigeren makkelijker wordt. De toepassing, aangedreven door AI, houdt rekening met specifieke infrastructuur die voor mensen met een visuele handicap aanwezig is in het straatbeeld zoals tactiele tegels en​ verkeerslichten met rateltikkers.

“De ontwikkeling van de LiLi-app markeert een belangrijk keerpunt in de toepassing van AI voor maatschappelijk welzijn”, zegt Alexander Frimout, AI expert van ACA Group. “De tool is niet alleen technologisch geavanceerd, maar verandert ook daadwerkelijk levens. Door AI te integreren in de dagelijkse mobiliteit van mensen met een visuele beperking, stellen we hen in staat om met meer vertrouwen en zelfstandigheid te navigeren.”

Initiatief van Vlaamse overheid

De LiLi-app kreeg in een online stemming de steun van meer dan 8.000 deelnemers. Amai! voorziet een projectsubsidie van 125.000 euro om de toepassing te laten ontwikkelen door een samenwerkingsverband van informatici, AI-specialisten, burgers, burgerwetenschappers en domeinexperten. Het is een initiatief van de Vlaamse overheid en kadert in het Vlaams actieplan Artificiële Intelligentie.

“Deze AI-toepassing kadert in onze strategie om in te zetten op duurzame IT, technologische innovatie en kwaliteit om als onderneming een positieve impact te hebben op de ​ samenleving en een duurzame toekomst mogelijk te maken. We zijn blij en vereerd dat dit samenwerkingsproject werd geselecteerd door Amai! en verkozen werd door een omvangrijke ​ online publieksjury”, besluit Ronny Ruyters, CEO van ACA Group.

Headsets, AI-tools en afstandsleren: een (veilige) blik op de klas van de toekomst

Weet jij hoe een klaslokaal in jouw school er binnen zes jaar zal uitzien? Malcolm Byrne,  Iers senator en hoofd communicatie bij de Ierse onderwijsoverheid, meent te weten van wel. Volgens hem zullen studenten tegen het eind van dit decennium in de klas een stukje neurotechnologie dragen. Daarnaast zullen AI-tools en afstandsleren een absoluut prominente plaats innemen.

De laatste twee stellingen vinden we zelf een veilige voorspelling, aangezien artificiële intelligentie nu al haast niet meer weg te denken is uit een school- of leeromgeving. Dat nieuwe technologieën zoals XR-toepassingen ook meer ingang zullen vinden, durven we ook als eerder logisch te beschouwen. Maar in zijn opiniestuk in The Irish Times gaat Byrne toch nog een stapje verder. Volgens hem zullen de hersengolven van studenten, via een headset of ander apparaat, worden gemeten om zo hun aandachtniveau of begrip van bepaalde onderwerpen aan te geven.

Leerkrachten ondersteunen

Los van de haalbaarheid van die techniek, waar we niet aan twijfelen, hebben we toch wat vragen bij het ethische aspect. Volgens Malcolm Byrne kan de techniek leerkrachten ondersteunen om hun klas te managen. “Wanneer het aandachtsniveau verzwakt of wanneer de betrokkenheid laag is, dan kan de leerkracht leerlingen motiveren of net voorstellen om een pauze te nemen”, aldus Byrne.

Naast de betrokkenheid voorspelt Byrne dat headsets leerlingen zullen meenemen naar de metaverse waar ze samen met andere studenten worden terug gekatapulteerd naar pakweg 1916, toen in Ierland een opstand uitbrak. Door de technologie zullen ze kunnen ervaren hoe een cel er toen uitzag. De technologie zal ook worden gebruikt om museumbezoeken te organiseren zodat leerlingen de werken van grote kunstenaars tot in detail kunnen bestuderen.

Byrne geeft nog een paar voorbeelden van hoe de techniek, die nu pas komt piepen, zal worden ingezet in een leeromgeving. “In augmented reality (AR) zullen gesimuleerde situaties zorgen voor betere besluitvorming”, meent de senator. Studenten zullen volgens hem de meer meeslepende ervaring snel omarmen. Toch waarschuwt Byrne dat de technologie constante bijscholing vergt van de leerkrachten. Ook dit lijkt ons een eerder voorzichtige voorspelling.

Taalmodellen

De Ierse senator ziet een steeds grotere invloed van taalmodellen (LLM) zoals ChatGPT in het werk van docenten en leerkrachten. Zij zullen die gebruiken om aantekeningen te maken, opdrachten voor te bereiden en als hulp bij het beoordelen van taken of papers. Byrne voorspelt dat de digitale instructeur de leerkracht in de klas zal helpen door specifieke ondersteuning te bieden aan studenten. Dergelijke ondersteuning gebeurt uiteraard nu al in sommige scholen en klassen, maar volgens Byrne zal het tegen 2030 algemeen zijn ingeburgerd.

Tot slot laat Byrne zijn, opnieuw voorzichtige, licht schijnen op dataverzameling via verschillende toestellen. Die data zal het begrip van hoe leerlingen kunnen leren verbeteren en aangeven wat de meest effectieve lesvorm is. “Omdat iedereen anders leert, zal de technologie zich aanpassen aan individuele leermethoden. Samenwerkend leren zal worden gefaciliteerd door nieuwe toestellen en platformen, in de klas en (ver) daarbuiten”, besluit Byrne.

Professor maakt toegankelijke videoreeks over taaltechnologie

Ruim een jaar na de publieke lancering van ChatGPT beroert de taaltechnologie meer dan ooit de gemoederen. Het is weinig verwonderlijk dat wetenschappers en onderzoekers regelmatig vragen krijgen over wat taalmodellen zijn en welke kansen of risico’s eraan zijn verbonden. Professor Ayla Rigouts Terryn ontsnapt er ook niet aan. Al heeft de onderzoeker in de computertaalkunde daar nu een interessante oplossing voor gevonden.

“In plaats van telkens aparte lezingen te geven voor mensen die daar toevallig tijd (en geld) voor hebben, wou ik iets maken dat breed en gratis toegankelijk zou zijn in het Nederlands”, zegt professor Rigouts Terryn. Ze koos voor een reeks van vijf miniclips over taal en artificiële intelligentie (AI). De onderzoeker kreeg voor de video’s steun van de KU Leuven Campus Kulak en de Vlaamse AI Academie (VAIA).

Vertaaltechnologie

Professor Ayla Rigouts Terryn is sinds 2022 aan de slag bij KULAK als tenure track docent Vertaalwetenschappen. Ze is dus meer dan vertrouwd met vertaal- en tolktechnologie. Voordien was de onderzoekers doctor-assistent bij het LT3 Language and Translation Technology Team van de UGent. De professor doet onderzoek naar begeleide machine learning-benaderingen. Het spreekt voor zich dat professor Rigouts Terryn een interessante visie heeft op de ontwikkelingen.

Eén van de vragen die bij critici opborrelen is of het nog zin heeft om studies zoals vertaler/tolk te starten. “Absoluut wel”, meent professor Ayla Rigouts Terryn. Ze schreef hierover onlangs nog een interessante blog. “Ik zou het meteen aanraden want ik zie de ontwikkelingen zeker niet als een bedreiging. Zolang we  bewust en kritisch omgaan met de technologie, hoeft die de creativiteit absoluut niet te belemmeren.”

Videoreeks

De videoreeks van professor Rigouts Terryn omvat vijf delen. Van een inleiding over taal en AI gaat het naadloos over naar ‘van taal naar taalmodel’ en ‘van taalmodel naar chatbot’. Nadien richt de onderzoeker de focus op de gevaren en bedenkingen bij generatieve AI, om tot slot enkele tips aan te reiken voor gebruikers van chatbots. De video’s zijn bedoeld om een zo groot mogelijk publiek te bereiken.

“Ik wou het bewust heel breed houden omdat iedereen in aanraking komt met dit soort AI en dus baat kan hebben bij een beter begrip. Leerkrachten en leerlingen zijn zeker een deel van de doelgroep, maar ik richt me niet alleen tot hen. Via praktische voorbeelden laat ik hen ontdekken hoe ze zelf slim en verantwoord aan de slag kunnen gaan met taaltechnologie.” De kans bestaat dat er in de toekomst bijkomende clips komen maar “voorlopig was dit even voldoende werk,” besluit professor Rigouts Terryn.

De volledige reeks is te bekijken op YouTube.

EU bereikt uniek akkoord over AI-wetgeving

Na drie dagen onderhandelen heeft de Europese Unie een akkoord bereikt om artificiële intelligentie (AI) te reguleren. Deze baanbrekende wetgeving is nodig om de grootste gevaren van AI in te perken en innovatie te stimuleren. Zo is emotieherkenning in het onderwijs een absolute ‘no go’ voor de EU.

De razendsnelle ontwikkeling van AI vraagt voor een eenduidige wetgeving. Het onderwerp ligt al maanden op tafel bij het Europees Parlement. Na een onderhandeling van drie dagen tussen de lidstaten van het Europees Parlement, is er dan toch een akkoord bereikt om artificiële intelligentie te reguleren. De EU wordt met deze regels de eerste plek ter wereld met eenduidige AI-wetten.

AI Act al lange tijd gespreksonderwerp

AI evolueert zo snel dat er telkens achter de feiten werd aangelopen. De bezorgdheid omtrent deze snelgroeiende AI-ontwikkelingen is dus groot. Er wordt al meer dan twee jaar gewerkt aan een AI-wetgeving, maar een akkoord vinden was tot op heden nog niet gelukt. Op 8 december werd in Brussel dan toch een akkoord bereikt, na een zoveelste bijeenkomst van het Europees Parlement.  

De invulling van deze nieuwe wetgeving is gebaseerd op vier categorieën, toegewezen op basis van hoe risicovol een bepaalde AI-toepassing is:

• Minimale of geen risico’s: deze categorie omvat het overgrote deel van de AI-systemen die geen risico’s met zich meebrengen. Deze toepassingen zullen niet worden gereguleerd of beïnvloed door de AI-verordening van de Europese Unie.
• Beperkte risico’s: AI-toepassingen die slechts in beperkte mate een risico met zich meedragen, zullen worden onderworpen aan zeer lichte transparantieverplichtingen. Dat is bijvoorbeeld het bekendmaken dat de inhoud ervan is gegenereerd door AI.
• Hoge risico’s: het brede scala aan AI-toepassingen die een hoog risico inhouden, zullen enkel worden toegelaten indien ze voldoen aan een reeks (strenge) vereisten en verplichtingen om toegang te krijgen tot de EU-markt.
• Onaanvaardbare risico’s: voor een aantal toepassingen sluit de EU de deur helemaal. Het gaat om AI die de unie ‘onaanvaardbaar’ acht. Deze omvatten cognitieve gedragsmanipulatie, voorspellend politiewerk, emotieherkenning op de werkplek en in onderwijsinstellingen en sociale scores. Biometrische identificatie op afstand (zoals gezichtsherkenning) wordt verboden, al zijn er wel beperkte uitzonderingen.

Overtreding wordt zwaar beboet

Een overtreding van deze AI-regels heeft grote gevolgen. De boetes lopen op tot maximaal 35 miljoen euro of 7 procent van de wereldwijde omzet. Dit wordt bepaald op basis van het type overtreding en de grootte van het bedrijf. Naar schatting zullen de regels in de loop van 2026 van kracht zijn. De wet is dynamisch, net als de technologie. Daarom zullen er in de loop van de komende maanden en jaren ongetwijfeld aanpassingen gebeuren.