EU bereikt uniek akkoord over AI-wetgeving

11 december 2023 - Katrien Duchène

Na drie dagen onderhandelen heeft de Europese Unie een akkoord bereikt om artificiële intelligentie (AI) te reguleren. Deze baanbrekende wetgeving is nodig om de grootste gevaren van AI in te perken en innovatie te stimuleren. Zo is emotieherkenning in het onderwijs een absolute ‘no go’ voor de EU.

De razendsnelle ontwikkeling van AI vraagt voor een eenduidige wetgeving. Het onderwerp ligt al maanden op tafel bij het Europees Parlement. Na een onderhandeling van drie dagen tussen de lidstaten van het Europees Parlement, is er dan toch een akkoord bereikt om artificiële intelligentie te reguleren. De EU wordt met deze regels de eerste plek ter wereld met eenduidige AI-wetten.

AI Act al lange tijd gespreksonderwerp

AI evolueert zo snel dat er telkens achter de feiten werd aangelopen. De bezorgdheid omtrent deze snelgroeiende AI-ontwikkelingen is dus groot. Er wordt al meer dan twee jaar gewerkt aan een AI-wetgeving, maar een akkoord vinden was tot op heden nog niet gelukt. Op 8 december werd in Brussel dan toch een akkoord bereikt, na een zoveelste bijeenkomst van het Europees Parlement.  

De invulling van deze nieuwe wetgeving is gebaseerd op vier categorieën, toegewezen op basis van hoe risicovol een bepaalde AI-toepassing is:

• Minimale of geen risico’s: deze categorie omvat het overgrote deel van de AI-systemen die geen risico’s met zich meebrengen. Deze toepassingen zullen niet worden gereguleerd of beïnvloed door de AI-verordening van de Europese Unie.
• Beperkte risico’s: AI-toepassingen die slechts in beperkte mate een risico met zich meedragen, zullen worden onderworpen aan zeer lichte transparantieverplichtingen. Dat is bijvoorbeeld het bekendmaken dat de inhoud ervan is gegenereerd door AI.
• Hoge risico’s: het brede scala aan AI-toepassingen die een hoog risico inhouden, zullen enkel worden toegelaten indien ze voldoen aan een reeks (strenge) vereisten en verplichtingen om toegang te krijgen tot de EU-markt.
• Onaanvaardbare risico’s: voor een aantal toepassingen sluit de EU de deur helemaal. Het gaat om AI die de unie ‘onaanvaardbaar’ acht. Deze omvatten cognitieve gedragsmanipulatie, voorspellend politiewerk, emotieherkenning op de werkplek en in onderwijsinstellingen en sociale scores. Biometrische identificatie op afstand (zoals gezichtsherkenning) wordt verboden, al zijn er wel beperkte uitzonderingen.

Overtreding wordt zwaar beboet

Een overtreding van deze AI-regels heeft grote gevolgen. De boetes lopen op tot maximaal 35 miljoen euro of 7 procent van de wereldwijde omzet. Dit wordt bepaald op basis van het type overtreding en de grootte van het bedrijf. Naar schatting zullen de regels in de loop van 2026 van kracht zijn. De wet is dynamisch, net als de technologie. Daarom zullen er in de loop van de komende maanden en jaren ongetwijfeld aanpassingen gebeuren.