Jonge ouders zetten hun kind liever voor televisie dan voor de smartphone 

9 mei 2023 - David Van Waeyenberghe

Jonge ouders staan meer en meer stil bij de toestellen en apps die hun kind gebruikt. Dat blijkt uit de MediaNest Cijfers 2023, een tweejaarlijks onderzoek van Mediawijs naar het mediagebruik en de mediaopvoeding in Vlaamse gezinnen.

Het onderzoek van Mediawijs dient als nuttige aanvulling op Apestaartjaren. Die tweejaarlijkse monitor brengt het mediabezit en -gebruik van jongeren in beeld. Tijdens dit onderzoek vertelden meer dan 1000 ouders – ook uit kwetsbare gezinnen –hoe het er bij hen thuis aan toegaat: welke schermen gebruiken hun kinderen? Wat doen ze online het liefst? En waarvan liggen ouders wakker? Of beter, waar liggen moeders wakker van, want liefst 92 procent van de respondenten was een vrouw.

Smartphone verliest terrein 

Hoewel de televisie nooit echt weg was, wint het grootste scherm in huis het vandaag duidelijk van het allerkleinste: ouders met kinderen onder de 8 jaar schermen hun kroost steeds meer af van de smartphone. Zij maakten als jongeren zelf de opkomst van smartphones en sociale media mee. Het smartphonegebruik in deze leeftijdsgroep daalt van ongeveer 50 naar 30 procent, in het voordeel van de televisie. Met de tv kunnen ouders immers makkelijker opvolgen welke inhoud hun kind bekijkt. 

Vooral 5-8-jarigen krijgen minder vaak een smartphone in handen. Als het van de ouders afhangt, zien we indicaties dat de leeftijd waarop kinderen er eentje krijgen stagneert. Verder zijn jonge ouders ook qua media-activiteiten selectiever: ze laten hun kinderen minder filmpjes kijken, muziek luisteren, beelden maken en telefoneren. Met sociale media wacht ongeveer 3 op 4 ouders tot hun kind zelf interesse toont, los van de wettelijke minimumleeftijd. 

Meer ouders met zorgen 

Hoewel ouders de voordelen van media inzien, is er een grotere groep ouders die piekeren over het mediagebruik van hun kind. Tegelijk blijkt dat ouders ook meer betrokken zijn bij de mediaopvoeding van kinderen dan voorheen. Ze staan niet alleen vaker stil bij de toestellen, activiteiten en apps van hun kinderen, maar ook bij de afspraken die thuis gelden. Mogelijk maken ouders zich dus simpelweg meer zorgen omdat ze meer weten over media en er meer mee bezig zijn. 

Schermtijd (70 procent) staat bovenaan het zorgenlijstje van ouders met kinderen tussen 0 en 8 jaar. Een derde (0-4-jarigen) tot de helft (5-8-jarigen) piekert ook over de inhoud die hun kind bekijkt. 45 procent van ouders met kinderen tussen 5 en 8 zit dan weer in met het effect van reclame op hun kind. Ouders blijven wel niet bij de pakken zitten en doen iets met die bezorgdheden. 65 procent reikt zijn kind bijvoorbeeld afspeellijsten, apps of websites met kindvriendelijke inhoud aan. 

Wat doen kwetsbare ouders anders? 

In kwetsbare gezinnen zijn er vaak verschillen op vlak van mediagebruik en opvoedingsstijl. Het onderzoek toont aan dat kwetsbare ouders bepaalde zaken anders aanpakken. Zo worden toestellen vaker gedeeld en zijn ze in veel gevallen verouderd. Ook maakt slechts 31 procent van deze ouders gebruik van ouderlijk toezicht (tegenover 49 procent bij andere ouders). Zij die dat wel doen, volgen vaker dan andere ouders de locatie van hun kind. Kwetsbare ouders lijken ook minder de interesse te volgen van hun kind om een account aan te maken op sociale media en vertrouwen vooral op hun eigen overtuiging of de wettelijke minimumleeftijd. 

Verder zijn er minder kwetsbare ouders (49%) die thuis afspraken maken over schermtijd of het gebruik van sociale media. Doen ze dat wel, dan hebben ze doorgaans méér afspraken dan andere ouders en zijn ze minder geneigd om hun kind daarin te betrekken. Deze ouders lijken ook minder te praten met hun kind over schermgebruik (66%). Dat heel wat minder kwetsbare ouders het makkelijk vinden om dat gesprek aan te gaan (36%), kan daar een verklaring voor zijn. Toch zijn er ook gelijkenissen: de onderwerpen die ouders bespreken met hun kind zijn gelijkaardig aan die in andere gezinnen, net als de media-activiteiten van kinderen.

Verandering in bewustzijn

“Over het algemeen zien we duidelijk een verandering in bewustzijn bij ouders”, zegt expert mediaopvoeding Karen Linten. “Dat wil niet zeggen dat ze allemaal plots erg mediawijs zijn. Maar de intentie om ‘mee te zijn’ en bewust aan mediaopvoeding te doen, is er wel. Ouders staan meer stil bij wat hun kind allemaal doet en ziet online en proberen daar zelf ook een rol in te spelen.”

“Het idee dat alles een ver-van-hun-bedshow is, is dus enigszins achterhaald. Toch blijft het gevoel bij velen overeind dat ze nog niet 100 procent meekunnen. Het is dus belangrijk dat we hen informatie blijven aanreiken, zeker over nieuwere thema’s zoals AI of cybersecurity, om hun kind zo goed mogelijk te ondersteunen.” 

Download het rapport via de site van Mediawijs.