Eerste kwaliteitskader voor lesmateriaal is een feit

6 maart 2023 - David Van Waeyenberghe

Op vraag van minister Ben Weyts is het eerste kwaliteitskader ontwikkeld dat helpt bij het analyseren van lesmateriaal. De wetenschappers die het kader uitwerkten stellen hun werk op woensdag 19 april voor tijdens een studievoormiddag.

Onderzoekers van het Expertisecentrum voor Effectief Leren (ExCEL) van de Thomas More hogeschool hebben op vraag van Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts het eerste kwaliteitskader ontwikkeld. Dat kader helpt iedereen die lesmateriaal maakt of gebruikt om te kiezen voor hoge didactische kwaliteit. De wetenschappers bouwden verder op het werk van de Kwaliteitsalliantie, een samenwerkingsverband van educatieve uitgeverijen, onderwijsverstrekkers en andere partners die willen zorgen voor meer onderwijskwaliteit.

Kwaliteitscriteria

De Kwaliteitsalliantie, die werd opgericht in oktober 2022, raakte het eens over een lijst met kwaliteitscriteria en een leidraad voor mensen die leermiddelen ontwikkelen. De lijst was een primeur en doorbraak al werd het begrip ‘kwaliteit’ nog breed ingevuld. Daarom vroeg minister Weyts aan wetenschappers van het Expertisecentrum voor Effectief Leren (ExCEL) om voort te bouwen op het pionierswerk en nog concretere handvaten te voorzien voor de scholen.

Dat verfijnde en uitgediepte kwaliteitskader voor de didactische componenten van lesmateriaal is er nu dus. Het kader werkt met 14 indicatoren en is gebaseerd op robuuste wetenschappelijke inzichten. De regierol van het leerproces blijft wel duidelijk bij de leerkrachten zelf. Het kader is niet verplicht, maar als leraren of lerarenteams het gebruiken, kunnen ze zelf inschatten bij welke kwaliteitsaspecten ondersteuning opportuun is. Ze krijgen daarbij hulp via een handleiding en handige kwaliteitskaarten.

Concrete voorbeelden

“We raden aan om de handleiding door te nemen voor een juist gebruik van het kader”, zegt Kim Bellens, senior onderzoeker bij ExCEL. “Die handleiding biedt voor elk van de 14 kwaliteitscriteria de nodige toelichting en nuances, maar vooral concrete voorbeelden van hoe het betreffende criterium in een leermiddel kan worden vertaald. De kwaliteitskaarten zorgen er voor dat vakgroepen en schoolteams op een snelle en praktisch bruikbare manier met het kwaliteitskader aan de slag kunnen.”

Het kwaliteitskader richt zich tot lager en secundair onderwijs, zowel voor digitale als papieren leermiddelen. “Sommige criteria zullen voor digitale leermiddelen zelfs nog meer handvaten bieden. Denk maar aan het combineren van woord en beeld, waar digitale middelen veel meer verschillende mogelijkheden hebben dan pepieren leermiddelen. Dat geldt ook voor feedback op maat van de leerling. Via digitale leermiddelen zijn er mogelijkheden om adaptief feedback te geven.”

Lat hoog leggen

Vlaams minister Ben Weyts is tevreden met het werk van EcCEL. “Het werk van de Kwaliteitsalliantie wordt hiermee nog concreter”, aldus de minister. “ Dat is belangrijk, want er is een sterke wil om de lat hoog te leggen. Er is bij ouders én bij leraren bezorgdheid over sommige leermiddelen. De overheid kan weinig verplichten of opleggen als het over lesmateriaal gaat, maar we kunnen we partners samenbrengen rond dezelfde doelstellingen om zo toch te zorgen voor meer onderwijskwaliteit.

Het kwaliteitskader en bijhorende producten worden voorgesteld op woensdag 19 april in Antwerpen tijdens een studievoormiddag. Inschrijven voor ‘Effectieve didactiek in leermiddelen: Voorstelling van een kwaliteitskader’ kan via dit formulier. Het kwaliteitskader, de kwaliteitskaarten en de handleiding zijn via deze pagina downloadbaar.