Nederlandse studenten in opstand tegen online examens

- Jeroen Langendam

Traditioneel examineren

Het lijkt de oplossing: online examens. Gewoon thuis examens maken en toezicht houden via de webcam. Maar in Nederland komen studenten in opstand.

Net als in ons land, zijn de hogescholen en universiteiten in Nederland wegens de corona-crisis gesloten. Gelukkig zijn er bedrijven die het mogelijk maken om via de webcam toezicht te houden bij een tentamen dat thuis gemaakt wordt.

Digitale examensurveillance heet dat.  Eerder schreven we al dat VIVES Hogeschool hier al jaren goede ervaringen mee heeft. Zij maken gebruik van ProctorExam, dat veel waarde hecht aan privacy. “Privacy by design” is volgens hen het uitgangspunt.

Studenten hebben twijfels over privacy bij online examen

Studenten en scholieren uit Nederland zijn echter niet overtuigd. Het begon met felle discussie op Jodel, een soort anoniem Twitter dat onder studenten erg populair is. Studenten maakten zich erg veel zorgen over het opslaan van beelden, maar ook over de vraag of deze app niet oneigenlijk toegang tot hun camera zou kunnen krijgen. Nu slaan ook studentenorganisaties alarm. Een petitie op de Universiteit van Tilburg telde binnen 24 uur meer dan tweeduizend handtekeningen tegen het gebruik van digitale surveillance tijdens examens.

Studenten voelen zich gedwongen

Studenten vrezen dat de beelden worden opgeslagen en in handen komen van derden zoals Google en Facebook. Dat ProctorExam zegt dat wordt voldaan aan de AVG maakt op hen weinig indruk. Zo is volgens de studenten geen sprake van rechtsgeldige toestemming omdat studenten eigenlijk geen keuze hebben. Jan Smit, emeritus hoogleraar recht en techniek aan de TU Eindhoven, is het met hen eens. In De Volkskrant zegt hij hierover: “Een student heeft te veel belang door te gaan met zijn studie om die afweging goed te kunnen maken”. De vrijwilligheid waarmee de student toestemming geeft is dus vooral theoretisch. Smits noemt dit een “flinke aantasting van de grondrechten van studenten en docenten”.

Amerikaanse proctorbedrijven handelen buiten de AVG om

Nu onderwijsinstellingen massaal gebruik willen maken van digitale surveillance om studenten in staat te stellen thuis examens te maken kan Proctor Exams de vraag niet goed aan. Onderwijsinstellingen kijken daarom naar Amerikaanse leveranciers. De EU heeft afspraken gemaakt om het Amerikaanse bedrijven makkelijker te maken de Europese markt te betreden. Deze afspraken zijn minder streng en komen (deels) in de plaats van de AVG.

Daniël Haven van ProctorExam kan zich de zorgen van studenten wel voorstellen. Volgens hem is de nieuwe techniek veel te plotseling ingevoerd. Hij zegt hierover: “Het is niet oké om het systeem zo snel te implementeren zonder duidelijke communicatie erover.”

En hoewel hij uiteraard gelooft in de waarde van de technologie van zijn bedrijf, is hij ook realistisch: “Online proctoring is niet het antwoord op deze crisis.”