Online examineren op afstand, is dat een goed idee?

- Jeroen Langendam

Traditioneel examineren

Het bestaat al een tijdje, maar door corona staat online examineren volop in de aandacht. Kun je mensen thuis examen laten afleggen? Hoe voorkom je fraude?

In het onderwijs is het gebruikelijk dat examens op de traditionele manier worden afgenomen: grote zalen met rijen tafels en stoelen. Daartussen voldoende ruimte om afkijken te voorkomen en om de surveillanten de ruimte te geven om toezicht te houden.

Behalve deze traditionele opstelling, bestaan er ook al een aantal jaren speciale examencentra. Deze zijn ingericht voor mensen die afstandsonderwijs volgen. In de meeste gevallen gaat het dan om volwassenen die een bijscholing volgen voor hun werk of carrière. In deze centra is alles zo ingericht dat er een grote groep mensen tegelijk (digitaal) examen kan doen, ook wanneer ze verschillende cursussen of opleidingen hebben gevolg.

Veel nadruk leggen dergelijke centra op het voorkomen van fraude. Daarom wordt de cursist op allerlei manieren in de gaten gehouden. Natuurlijk door een menselijke surveillant, maar ook digitaal. De examenkandidaat wordt gedurende het examen uit verschillende hoeken gefilmd. Niet alleen van voren. De kandidaat wordt ook van boven gefilmd, waarbij ten allen tijde een identiteitsbewijs op een bepaalde plek moet liggen.

Examencentra niet geschikt voor grootschalig examineren

Deze werkwijze heeft zich in de praktijk inmiddels bewezen. Maar het inrichten van zo’n locatie is een kostbare zaak. Logischerwijze is het niet mogelijk om dit op echt grote schaal te doen.

Maar wat wanneer je om wat voor reden dan ook ineens een enorm aantal leerlingen of studenten examen moet laten afleggen? De corona crisis maakt dit ineens een urgente vraag. In Nederland heeft de regering inmidels besloten om af te zien van de landelijke middelbare school-examens.

Hoewel dit een begrijpelijke stap is, is het geen goede oplossing voor de langere termijn. Een alternatief is online examineren bij de leerling of student thuis.

ProctorExam: fraudebestendig online examineren, gewoon vanuit thuis

VIVES Hogeschool is al jaren actief in het afstandsonderwijs. Deze hogeschool maakt gebruik van examencentra, maar biedt studenten ook de mogelijkheid om vanaf hun eigen locatie examens af te leggen. Oorspronkelijk bedoeld voor studenten die in het buitenland verbleven bleek al snel dat ook Vlaamse studenten dit wel zagen zitten.

Fraude is praktisch onmogelijk”.

Frank Devos, VIVES Hogeschool

De voordelen van thuis examen doen zijn voor de student evident: je hebt geen reistijd en kunt examen doen vanuit je vertrouwde omgeving, wat de examenspanning vermindert.  Bovendien kon VIVES dankzij hun ervaring relatief makkelijk reageren op de corona-crisis.

Thuis examen doen levert wel extra uitdagingen op voor het toezicht. Aangezien het niet mogelijk is een surveillant bij elk examen toezicht te laten houden is een efficiëntere oplossing nodig. Hier schiet de techniek te hulp. Het Nederlandse bedrijf ProctorExam biedt hiervoor sinds 2014 een mooie oplossing.

Welke hardware heb je nodig voor online examineren?

ProctorExam is volledig web-based en vergt geen hardware investeringen. Het maakt gebruik van de devices die de student toch al heeft, zoals de eigen laptop en een tablet of smartphone.

Eisen aan de laptop

De laptop waarmee de student examen doet moet Chrome hebben geïnstalleerd. Dit is noodzakelijk omdat ProctorExam gebruik maakt van een plugin die alleen op Chrome draait. Verder is een camera nodig, zodat het identificeren goed kan verlopen.

Logo Chrome OS
Voor online examineren met ProctorExam moet Chrome geïnstalleerd staan op de laptop of PC van de examenkandidaat.

Eisen aan de internetverbinding

Zonder internet geen online examen. Om examen af te kunnen leggen is een stabiele internetverbinding nodig met een minimale uploadsnelheid van 1 MB/s

Eisen aan de telefoon

Voor de telefoon is een app beschikbaar. Deze kan kosteloos worden gedownload vanaf Google Play of AppStore.

Verschillende intensiteiten van toezicht

Het bedrijf biedt verschillende manieren om toezicht te houden. In de meest eenvoudige variant wordt alleen het beeldscherm van de examinandus gedeeld. Dit geeft echter ruimte tot fraude, bijvoorbeeld doordat de leerling kan spieken of overleggen.

Bij de meer uitgebreide variant worden niet alleen het beeldscherm gedeeld, maar wordt de student ook gevraagd om twee videofeeds te maken: een met de webcam die hem of haar van de voorzijde filmt tijdens het maken van de toets. Daarnaast is een 360-graden monitoring mogelijk, gewoon via de smartphone van de student. Ook wordt gebruik gemaakt van de microfoon van de laptop, device of smartphone om te voorkomen dat de kandidaat kan overleggen met anderen.

De gemaakte beeld- en geluidsopnamen worden alleen gebruikt om fraude te voorkomen. Dit kan gedurende het examen, maar ook door de opnames achteraf te controleren.

Frank Devos van VIVES Hogeschool is enthousiast: “Fraude is praktisch onmogelijk”.

https://www.youtube.com/watch?v=AXwjFv6CgKE

Privacy by design

Natuurlijk roept de werkwijze van ProctorExam vragen op rondom privacy. Het bedrijf is zich hiervan terdege bewust:  “Dat is een aandachtspunt voor zowel systeembeheerders als voor examenkandidaten”.

De examensoftware van Proctor Exam voldoet aan de Europese privacywetgeving. “Privacy by design” noemt het bedrijf dat.

Maar hoe werkt dat, wanneer de AVG eist dat een wettelijke grondslag vereist is voor het verwerken van persoonlijke gegevens? “ProctorExam treedt op als onderdeel van de onderwijsinstelling. De juridische grondslag ontstaat dus door de relatie tussen de onderwijsinstelling en de student.”

Zolang ProctorExam de gegevens verwerkt conform de instructies van de onderwijsinstelling, en de onderwijsinstelling binnen de AVG blijft, is er dus niets aan de hand.

Het bedrijf legt zo bovendien min mogelijk gegevens vast. In de meeste gevallen zal het ook niet nodig zijn om de beelden te bekijken, want tijdens het examen wordt de student geobserveerd door een speciaal opgeleide surveillant. Opnames worden pas gebruikt wanneer een vermoeden van fraude bestaat.

Turn-key examenoplossing

Vanwege Corona hebben veel onderwijsinstellingen haast met online examineren. Voor hen heeft het bedrijf goed nieuws: het kost relatief weinig tijd om te beginnen met online examineren via Proctor Exam.

Een woordvoerder: “Het is vooral een kwestie van een administrator die zich aanmeldt en het platform moet leren kennen. Dit kost normaal gesproken maar een paar dagen.” Wel maakt hij het voorbehoud dat het wat langer duurt wanneer de technology moet worden geintegreerd met een elektronische leeromgeving of bestaande examen-applicaties.

Alleen online examen niet toegestaan

Toch kan het zijn dat een leerling of student bezwaar heeft tegen opnames. Een video-opname is bij uitstek een grote bron van persoonlijke gegevens: geslacht, ethniciteit, leeftijd zijn allemaal in meer of mindere mate uit een video-opname af te leiden. Daarom benadrukt het bedrijf dat onderwijsinstellingen hun leerlingen en studenten een alternatieve (offline) manier moeten blijven bieden om examen te doen.

Corona breekt echter de wet. Bij gebrek aan andere manieren om examen te doen, is de online oplossing die ProctorExam biedt een goede oplossing om studievertraging te voorkomen. Volgens het bedrijf zijn al veel Vlaamse onderwijsinstellingen met hen in gesprek om een online examenomgeving in te richten. Het lijkt er dus op dat COVID-19 ook op het gebied van online toetsen veel in beweging zet.

Let op: alleen online examineren is niet toegestaan. Onderwijsinstellingen moeten ook de traditionele vorm van examen afleggen blijven aanbieden.