Terug naar school na COVID-19: 8 lessen die we hebben geleerd

- Gastauteur

De crisis doet ons nadenken over de rol van digitalisering in het onderwijs. Niemand had dit zien aankomen. Sommige scholen waren al stapvoets bezig met de overstap naar digitaal onderwijs, andere scholen konden heel snel schakelen en maakten in enkele dagen de overstap naar afstandsleren. Heel wat scholen en leerkrachten dachten in sneltempo na over welke stappen ze konden zetten. In no-time werd er gedigitaliseerd. Welke lessen hebben we hieruit geleerd? En welke digitale oplossingen kunnen we (verder) inzetten? 

Wanneer kunnen we terug naar een gewone schooldag zoals we gewoon waren? Willen we dat wel? Mogen we COVID-19 omschrijven als de oorzaak van een versnelde digitalisering in het onderwijs? Ondanks dat de crisis velen diep raakt, biedt het ook kansen en uitdagingen voor de toekomst van ons onderwijs. Het was heel indrukwekkend om te zien hoe scholen en leerkrachten hard werkten om de leerervaring op afstand zo soepel mogelijk te laten verlopen.

Leerkrachten volgden massaal de Fourcast for Education webinars of maakten gebruik van onze ressources op onze pagina rond afstandsleren, oude laptops werden omgetoverd tot Chromebooks, leerkrachten gingen aan de slag met Google Classroom, Google Meet en digitaal lesmateriaal. Het was voor velen het extra duwtje in de rug om eindelijk te doen wat ze altijd al wilden doen maar nooit de tijd voor vonden. Wat zijn de lessen die we geleerd hebben? Hoe kan je jouw school het best voorbereiden voor de heropstart? Lees het hier.

De 8 lessen die we geleerd hebben

Betrokkenheid en focus

Leren op afstand heeft ons doen inzien dat krachtig leren alleen kan gebeuren als we betrokken en gefocust zijn. Leerlingen en leerkrachten hebben zich gerealiseerd hoe vermoeiend het is om de hele dag voor een scherm te zitten.

Hoe los je dit op?

  • In plaats van videogesprekken te voeren met de hele klas, overweeg om de klas in kleinere groepen te verdelen, waarbij elke groep een of twee keer per week samenkomt in Google Meet. Geef prioriteit aan 1: 1 videogesprekken voor studenten die dit het meest nodig hebben.
  • Stel voor dat leerlingen hun volledige scherm gebruiken wanneer ze aan opdrachten werken om afleiding te minimaliseren.
  • Verdeel de lessen in kortere delen. Maak korte en duidelijke instructievideo’s van max. 3 min. Handige extensies hiervoor zijn Screencastify, Fishbole, Loom, …
  • Gebruik de tool PearDeck om leerlingen te betrekken tijdens een videoconferentie.
  • Gebruik de Jamboard-app om samen te werken of te brainstormen.
  • Studenten kunnen de Chrome-extensie Dualless gebruiken. Met deze extensie kunnen studenten aan de ene kant van het scherm een ​​videoles bekijken en aan de andere kant een opdracht volbrengen.
  • Studenten kunnen de Chrome-extensie Stopwatch & Time  gebruiken als hulpmiddel om hun tijd te beheren.

Contact tussen de leerkracht en de leerlingen 

Leerkrachten hebben ondervonden dat tijdens een pandemie ook rekening moet gehouden worden met het welbevinden van de leerling. Inchecken door studenten om er zeker van te zijn dat ze mee zijn, is belangrijk, evenals de mogelijkheid voor leerlingen om contact te maken met elkaar tijdens chats of videoconferenties. Daarnaast is het ook belangrijk om contact te hebben met de ouders of opvoeders.

Hoe los je dit op?

  • Organiseer dagelijks een vrijblijvend incheck- en uitcheckmoment met Google formulieren.
  • Vraag input van je leerlingen door feedback te vragen via Google Formulieren.
  • Gebruik gedeelde Documenten of Discussiegroepen zodat ze elkaar kunnen adviseren en tips geven.
  • Moedig discussies aan door leerlingen vragen en opmerkingen te laten plaatsen in Google Classroom.
  • Gebruik e-mailoverzichten voor ouders en verzorgers in Google Classroom om regelmatig updates via e-mail te versturen.
  • Maak afspraken in Google Agenda en laat leerlingen tijd reserveren voor persoonlijke gesprekken of met kleine groepen.

Persoonlijke en gerichte feedback

Leerkrachten hebben mogen ondervinden dat je als leerkracht niet meteen zicht hebt wanneer een leerling niet mee is of de opdracht verkeerd begrepen heeft. Het geven van persoonlijke en gerichte feedback is noodzakelijk om leerlingen op te volgen en gemotiveerd te houden.

Hoe los je dit op?

  • Na een video of tekst laat je leerlingen vragen beantwoorden via een Google Formulier.
  • Gebruik de tool EdPuzzle om interactieve video’s te maken waarin je vragen integreert.
  • Gebruik de tool InsertLearning om statische pagina’s om te toveren in interactieve lessen.
  • Werk met Q&A bij Google Slides om vragen te verzamelen tijdens een presentatie.
  • Gebruik de reactiefunctie in Google Documenten om snel feedback te geven terwijl de leerlingen aan het werk zijn.
  • Met een Google Formulieren als quiz kun je onmiddellijk feedback geven.
  • Via Google Classroom kun je onderwijs op maat geven dankzij de mogelijkheid tot differentiëren.
  • Maak via afspraakeenheden in Google Agenda tijdslots om leerlingen via Google Meet extra en individuele ondersteuningsmomenten te laten reserveren.

Structuur en afspraken

Structuur en heldere afspraken bij afstandsonderwijs zijn belangrijk om uitstelgedrag bij studenten te voorkomen. Als je het leerproces van je leerlingen niet duidelijk stuurt, verlies je leerlingen die minder zelfstandig zijn, zichzelf minder kunnen organiseren of verdwalen in planning. 

Hoe los je dit op?

  • Gebruik Google Classroom om je opdrachten te organiseren, samen met je collega’s.
  • Stel deadlines in via Google Classroom.
  • Gebruik Google Sites om opdrachten, informatie te centraliseren op 1 locatie.
  • Leer leerlingen werken met Agenda Herinneringen en Tasks om hen te helpen herinneren aan deadlines.
  • Overleg met je team via Google Meet of blijf verbonden via Chat en kies een gemeenschappelijke aanpak.
  • Organiseer een vast vragenuurtje of klassikale Google Meet via Google Meet. Zo blijven leerlingen structuur voelen.
  • Google Keep en/of Tasks kan helpen bij het werken met to-do’s of het organiseren van notities.

Hoe vermijd je achterstand van zwakkere leerlingen?


Afstandsleren kan leiden tot het risico dat zwakkere leerlingen een nog grotere achterstand oplopen, hoe goed leerkrachten hun best ook doen. 

Hoe los je dit op?

  • Screening via Google Formulieren.
  • Verzamelen, ordenen en analyseren van data afkomstig uit forms in Google Spreadsheets.
  • Remediëren, differentiëren via Google Classroom
  • 1 op 1 gesprek via Google Meet

Inhoud van de lessen

Leerkrachten worden door het online lesgeven gedwongen om de essentie uit de lesstof te halen, zonder vaste methode.

Hoe los je dit op?

  • Eigen digitale content ontwikkelen met Google Documenten, Sites, Forms, Spreadsheets, al dan niet volgens eigen ontwikkelplan voor ieder kind.
  • Je eigen YouTubekanaal als leerkracht. Op die manier vinden leerlingen al jouw video’s terug via één kanaal.

Een leuke leeromgeving met  goed opgeleide leerkrachten en goed presterende apparaten

Veel leerlingen zijn in de kou blijven staan vanwege een gebrek aan internettoegang of apparaten en een gebrek aan paraatheid door thuissituaties of niet digitaal vaardige leerkrachten, terwijl anderen op de digitale sneltrein konden stappen door middel van de juiste omgevingsfactoren en een goed georganiseerde digitale platformonafhankelijke leeromgeving met goed presterende apparaten en opgeleide leraren. 

Overheden en scholen moeten extra inspanningen leveren op vlak van ICT om een digitale leeromgevingen te creëren die een snelle omschakeling naar afstandsonderwijs bij toekomstige sluitingen zo klein mogelijk maakt. Hierbij zal er speciale aandacht moeten worden besteed aan het opleiden van onderwijspersoneel.

Hoe los je dit op?

  • Neem je presentaties op in Google Meet of tools zoals Screencastify, Loom of Fishbole.
  • Geselecteerde Chromebooks tegen aantrekkelijke voorwaarden en prijzen (aankoop of abonnement);
  • Vorm oude laptops op tot Chromebooks via de Neverware Cloudready oplossing.
  • Volg als leerkracht onze opleidingen of online workshops, gegeven door ons enthousiast team van gedreven experts met een flinke dosis onderwijs- en ICT-ervaring. We zijn flexibel wat betreft inhoud, samenstelling en duur van de sessies.
  • Via ons online leerplatform Schoolupdate Academy kunnen leerkrachten op eigen tempo vaardigheden inoefenen die we via interactieve webinars begeleiden.
  • Via Change Management brengen wij heel de school in beweging naar digitaal onderwijs. Wij vertrekken steeds vanuit de visie van de school en helpen bij de ontwikkeling van alle belanghebbenden. 
  • Future Move, een actieve, inspirerende, innovatieve pedagogische studiedag, voor en door onderwijsmensen.
  • Volg het Traject Google Certified Educator level 1. Deze badge bewijst dat jij als leerkracht beschikt over de digitale basisvaardigheden die nodig zijn om de 21ste eeuwse vaardigheden te implementeren bij jouw leerlingen. Het traject biedt de nodige ondersteuning om GCE te worden vanaf de voorbereiding tot de examendag. 

Mix tussen online en offline leren

We zijn beginnen wennen aan deze manier van lesgeven en vinden dat online lesgeven zo gek nog niet. Het zal voor veel scholen een onderdeel blijven binnen het lesprogramma, een mooie mix van online en offline leren. Een vaak gehoorde opmerking is dat leerkrachten bepaalde leerlingen zelfs beter kunnen begeleiden in hun leerproces door de individuele overlegmomenten.

Onze oplossingen

  • De leerlingen volgen het online lesgedeelte op hun eigen tijd, plaats en tempo via Google Classroom of Google Sites. Tijdens het klassikale gedeelte kan vervolgens ingegaan worden op de vragen en onduidelijkheden.
  • De leerlingen blijven meer betrokken door de leerstof in verschillende vormen aan te bieden: Google Documenten, Slides, Forms, … 
  • Via StudyBee heb je als leerkracht en leerling meteen zicht op de vooruitgang en resultaten van de leerlingen. StudyBee is een hulpmiddel dat de Google Classroom-functionaliteit uitbreidt, door de mogelijkheid toe te voegen om op maat gemaakte leerplannen te integreren en het leren te beoordelen aan de hand van de nationale leerplandoelen, direct binnen de Google Classroom-omgeving.

    Het doel van StudyBee is om het beoordelingsproces voor studenten eenvoudiger en transparanter te maken en tegelijkertijd de werklast voor leraren te verminderen.
  • Via Google Formulieren of Bookwidgets hebben leerlingen meteen zicht op hun eigen leerprestaties. Via de automatische feedback zien ze wat goed gaat, waar ze vastlopen en hoe ze scoren.
  • Door de quiz-functie in Google Formulieren of het gebruik van Bookwidgets worden resultaten van gemaakte toetsen automatisch nagekeken en behouden. Het scheelt een hoop nakijkwerk.
  • Door het vooraf opnemen heb je tijdens de les je handen vrij om leerlingen te coachen en het beste uit zichzelf te halen. 

Dit is een ingezonden commerciële bijdrage van Fourcast for Education. Voor meer informatie rond hun diensten kan je hier terecht.