Helft onderwijspersoneel kan niet meer zonder computer

15 november 2023 - David Van Waeyenberghe

De helft van het onderwijspersoneel kan zijn/haar taak niet meer uitvoeren zonder computer. Ongeveer zeven op tien leerkrachten vreest echter niet voldoende geschoold te zijn waardoor ze taken in de toekomst niet goed kunnen uitvoeren. De cijfers staan in een onderzoek van KU Leuven, in opdracht van onderwijsvakbonden COC en COV naar de digitalisering en beroepsonzekerheid bij onderwijspersoneel.

Het onderzoek wijst uit dat meer dan de helft van de leerkrachten in het algemeen eerder positief staat tegenover digitalisering, maar tegelijkertijd kampt ongeveer even veel ook met techno-overlading. “De resultaten sluiten aan bij de oproep die we al veel langer deden en ook blijven doen: digitalisering mag niet leiden tot meer werkdruk en onzekerheid”, zeggen Marianne Coopman (COV) en Koen Van Kerkhoven (COC).

Kritisch omgaan met digitalisering

“Geef leraren tijd en ruimte om zich degelijk en continu te professionaliseren zodat ze in hun schoolteam kritisch en deskundig kunnen bepalen op welke manier ze met de toenemende digitalisering om willen gaan”, is het devies COC en COV. Zij werkten voor het onderzoek samen met professor Hans De Witte en Lara Roll van onderzoeksgroep Arbeids-, Organisatie- en Personeelspsychologie aan de KU Leuven.

De onderzoeksgroep ontwikkelde een wetenschappelijk onderbouwde schaal om te meten in hoeverre werknemers bang zijn dat hun beroep volledig verdwijnt of sterk verandert door automatisering. De wetenschappers specifieerden hun vragenlijst om de omgang met en de beleving van digitale technologie bij het Vlaamse onderwijspersoneel in kaart te brengen. Naast beroepsonzekerheid peilde het onderzoek naar technostress en zelfinschatting rond digitalisering.

Representatief beeld

Liefst 2.367 leerkrachten beantwoordden de vragenlijst waardoor een representatief beeld is gevormd voor het volledige onderwijsveld. Het perceptie-onderzoek brengt voor de allereerste keer de omgang met en de beleving van digitale technologie bij het Vlaamse onderwijspersoneel in kaart. De resultaten tonen aan dat het onderwijspersoneel in het algemeen eerder positief staat tegenover digitalisering en ook volop met de mogelijkheden ervan aan de slag gaat.

In tegenstelling tot andere beroepsgroepen vrezen ze niet dat hun beroep zal verdwijnen door digitalisering, maar over de inhoud van de job is de onzekerheid wel een pak groter. 68 procent verwacht dat hun beroep sterk zal veranderen door digitale. 69 procent vreest dat ze in de toekomst taken zullen moeten uitvoeren waar ze nu onvoldoende voor zijn opgeleid. 51 procent geeft aan dat de digitale technologie hen dwingt om meer te werken dan ze aankunnen.

Invloed op arbeidstevredenheid

Ruim de helft (53 procent) van de leerkrachten zegt veel tijd nodig te hebben om nieuwe technologieën te begrijpen en te gebruiken. Daarbij wijst 76 procent op de constante nieuwe ontwikkelingen in de technologieën die in hun instelling worden gebruikt. Zowel de beroepsonzekerheid als de technostress hebben een grote impact op de arbeidstevredenheid en bevlogenheid van onze collega’s. Ze leiden ook tot meer burn-outklachten.

“Onderwijspersoneel ontdekt steeds meer de mogelijkheden van de digitalisering maar is niet blind voor de risico’s. Zorgen over werkdruk en over de toekomst van het beroep zijn reëel en moeten we aanpakken. Digitalisering mag niet tot een overlading van de taken leiden en mag de grote bevlogenheid van de mensen in het onderwijs niet hypothekeren. Leerkrachten moeten deskundig kunnen oordelen op welke manier de digitalisering een meerwaarde kan zijn. Dat vraagt financiële middelen, maar ook tijd en ruimte om iedereen de kans te geven zich continu bij te scholen.”