EU stimuleert AI in innovatie en onderzoek maar verbiedt automatische gezichtsherkenning

14 juni 2023 - David Van Waeyenberghe

Het Europees Parlement heeft vandaag een beslissing genomen over de invulling van de AI Act, het eerste regelgevend kader rond artificiële intelligentie. Daarbij zoeken de parlementsleden een gezond evenwicht tussen het beschermen van de grondrechten en het aanmoedigen van innovatie, meldt persbureau Belga.

De veelbesproken AI Act krijgt dus een concrete invulling en daarin is geen plaats voor automatische gezichtsherkenning. Nochtans leverde de Europese Volkspartij (EVP), de grootste fractie in het halfrond in Straatsburg, verwoede pogingen om die herkenning toe te staan in uitzonderlijke gevallen. Het Europees Parlement is dan weer voorstander van aparte regels voor generatieve AI, zoals ChatGPT, Bard en DALL-E. De parlementsleden kiezen tegelijk voor uitzonderingen voor innovaties en AI in gecontroleerde omgevingen zoals bij onderzoeken.

Historisch akkoord

De standpunten die het Europees Parlement vandaag heeft ingenomen, zijn een wereldprimeur, al moet die nog worden bekrachtigd door de verschillende lidstaten. In grote lijnen stemden de parlementsleden in met een reeks alomvattende regels om de risico’s van AI te beheersen en tegelijk innovatie te stimuleren, rekening houdend met de Europese waarden en normen op vlak van privacy en gegevensbescherming.

De tekst is dan ook geïnspireerd door bestaande regels over (product)veiligheid en zal in de eerste plaats controles aan bedrijven opleggen. Het standpunt kreeg een overgrote meerderheid van de stemmen. 499 parlementsleden stemden voor, slechts 28 tegen. 93 leden onthielden zich. Het gebruik van een specifieke AI-toepassing zal op basis van het risico eraan verbonden worden ingeschaald. Is het risico zodanig hoog dat het onaanvaardbaar is, zoals de Chinese sociale scoring, dan is die helemaal verboden.

Gezichtsherkenning

Nog naar Chinees voorbeeld: automatische gezichtsherkenning door AI kan volgens het EP niet door de beugel. Nochtans wilde de grootste fractie, de Europese Volkspartij (EVP) daar enkele uitzonderingen op. Zo wilden ze gezichtsherkenning mogelijk maken in noodsituaties zoals bij het opsporen van vermiste kinderen of terreurverdachten. De Europese Raad stemde eerder wel in met het gebruik van dergelijke identificatiesystemen. Daar zal dus nog een aardig woordje over worden gepraat.

Om AI-innovatie niet in de weg te staan, heeft het Europees Parlement bepaalde vrijstellingen verleend voor onderzoeksactiviteiten en opensource AI-componenten. Ook het gebruik van gecontroleerde omgevingen, gecreëerd door de overheid om artificiële intelligentie te testen, zijn toegestaan. De AI Act zal ten vroegste in 2026 in werking treden. Eerst moet nog worden onderhandeld met alle lidstaten over een definitieve tekst. De kans is dan ook heel groot dat de wetgeving al achterhaald zal zijn nog voor die van kracht wordt.