Nederland bant geconnecteerde toestellen uit de klas (voor privégebruik)

5 juli 2023 - David Van Waeyenberghe

Het Nederlands ministerie van Onderwijs heeft een richtlijn uitgeschreven waarin het gebruik van geconnecteerde toestellen in de klas aan banden wordt gelegd. Vanaf 1 januari 2024 mogen leerlingen geen smartphones, tablets of smartwatches meer gebruiken, zonder gegronde reden.

De maatregel moet ervoor zorgen dat leerlingen minder worden afgeleid. Alleen als de ‘mobieltjes’ noodzakelijk zijn voor de inhoud van de les mogen ze worden gebruikt. Dat kan een les over digitale vaardigheden zijn, om maar één voorbeeld te geven. Het zijn de scholen zelf die afspraken hierover moeten maken met de leerkrachten, ouders en leerlingen. Scholen kunnen de toestellen ook helemaal weren. De enige uitzondering in dat is wanneer een leerling om medische of andere redenen afhankelijk is van het toestel.

Leren zonder afleiding

In het speciaal onderwijs komen er aangepaste afspraken, omdat veel leerlingen met een beperking vaak hun smartphone nodig hebben. Voor de andere leerlingen gaat de knop uit. “Ook al zijn mobieltjes haast verweven in ons leven, in de klas horen ze niet thuis”, zegt minister Robbert Dijkgraaf (OCW). “Daar moeten leerlingen zich kunnen concentreren en alle ruimte krijgen om goed te leren. Mobieltjes verstoren dit, weten we uit wetenschappelijk onderzoek, met alle gevolgen van dien. Daar moeten we leerlingen tegen beschermen.”

Het ministerie neemt nu de tijd om met de betrokken organisaties afspraken verder uit te werken. Na de zomervakantie kunnen leerkrachten, leerlingen en ouders met elkaar bespreken hoe die afspraken er op school concreet zullen uitzien. Vanaf 1 januari gaat de maatregel in. Aan het eind van het schooljaar volgt een evaluatie om het (gewenste) effect te bespreken. De kans bestaat dat er nadien, indien dit nodig blijkt, een wettelijk verbod komt.

Geen Vlaams verbod

In Vlaanderen is het verbod op het privégebruik van geconnecteerde toestellen nu al realiteit in de meeste scholen. Ze worden daarbij gesteund vanuit hun onderwijskoepels. “Wij ondersteunen onze scholen bij hun smartphonebeleid waarin duidelijke regels zijn opgenomen die consequent worden toegepast”, legt Pieter-Jan Crombez, persverantwoordelijke Katholiek Onderwijs Vlaanderen uit. “Het gaat bijvoorbeeld over de momenten waarop de smartphone al dan niet gebruikt kan worden.”

De precieze invulling van die regels behoort tot het eigen beleid van de school. “In de praktijk is de ene school meer beperkend dan de andere, maar elke school ontwikkelt zelfstandig zo een beleid. Dat kan zijn dat men verwacht het toestel in de locker te leggen of mee te nemen in de klas. Maar ook wat er gebeurt bij klasuitstappen wordt bepaald. Er leef dus geen vraag naar een algemeen verbod vanuit de overheid.”