CoderDojo: de oefenzaal voor jonge programmeurs

- David Van Waeyenberghe

Jongeren warm maken voor technologie en programmeren: dat is al jaren het uitganspunt van CoderDojo. De Ierse vrijwilligersorganisatie groeide in geen tijd uit tot een wereldwijd begrip. België was één van de early adopters met intussen meer dan 120 bijeenkomsten per maand. Schoolit ging in dialoog met Cindy Smits, General Manager van CoderDojo Belgium. “Via gerichte coaching willen we jongeren tussen 7 en 18 jaar alle kansen geven om hun STEM-competenties verder te ontwikkelen.”

Technologiefederatie Agoria voorspelt in 2030 liefst 540.000 niet ingevulde IT-vacatures. Als het van CoderDojo afhangt, loopt het zo geen vaart. De vrijwilligersorganisatie maakt jongeren via boeiende en afwisselende sessies warm voor technologie en programmeren. De non-profitorganisatie doet dat helemaal gratis en is daarom afhankelijk van vrijwilligers en sponsors.

Ierse roots

Ierland, begin 2011: James Whelton hackt een iPod Nano en mag zich op slag populair noemen. Verschillende studenten vragen de jongeman om hen te leren programmeren, wat Whelton ook doet. Wanneer hij later dat jaar Bill Liao ontmoet vertrekt de programmeertrein helemaal met een eerste CoderDojo in Cork. Even later volgde een sessie in Dublin, met evenveel succes. Door de beweging opensource te maken, kreeg CoderDojo snel wereldwijd voet aan de grond.

Dat België meteen op de kar sprong, is de verdienste van Martine Tempels. De voormalige ICT-vrouw van het jaar was onder de indruk van het sociale verhaal. “In maart 2013 vond in Antwerpen de eerste Dojo in België plaats. Nadien boomde het concept bijzonder snel”, zegt Cindy Smits. Zij was één van de eerste vrijwilligers en mag zich sinds maart General Manager noemen.

“Coderen is helemaal niet saai, ook al lijkt dat voor de buitenwereld wel het geval. Het is gewoon een leuke hobby en dat willen we heel graag uitdragen. De toekomst is digitaal en wie zijn weg daarin vindt, heeft de wereld aan de voeten. Ons doel is niet om van elke deelnemer een programmeur te maken. Toch willen we jongeren motiveren en inspireren. Door hun de mogelijkheden te geven, kunnen ze hun creatieve kant helemaal loslaten.”

Dat CoderDojo los staat van een school of club, maakt het nog laagdrempeliger. Iedereen kan op elk moment aansluiten; beginner of gevorderde.

Cindy Smits, GM CoderDojo Belgium

Digitale wolf

Cindy Smits is een digitale wolf en in haar geval is dat een absoluut compliment want ze is uitvindster van Digitale Wolven. In 2014 gaf ze de een workshop Scratch in een klas in Kontich. De rest is geschiedenis. “Digitale Wolven richt zich op scholen en leerlingen. Dat is het grote verschil met CoderDojo”, gaat Smits verder. Sinds ongeveer het begin ben ik als vrijwilliger aan de slag voor CoderDojo. Zo sta ik mee aan de basis van Coolest Projects waar kinderen en jongeren een eigen podium krijgen om hun technologische ontwerpen voor te stellen.”

De General Manager heeft een passie voor technologie, programmeren en jongeren. Die mix komt voor haar helemaal tot ontbolstering bij CoderDojo. “Het is een uniek concept waar de jongeren centraal staan. De vrijwilligers zijn geen leerkrachten maar coaches. Het is de bedoeling om die jonge gasten te stimuleren in wat ze graag doen. Zo komen de meest creatieve projecten tot stand. Dat CoderDojo los staat van een school of club, maakt het nog laagdrempeliger. Iedereen kan op elk moment aansluiten; beginner of gevorderde.”

lees ook

Drie manieren om kinderen te leren programmeren

Oefenzaal groeit gestaag

Van bij de aftrap bleek CoderDojo Belgium een schot in de roos. De interesse van jongeren kreeg zuurstof door het enthousiasme van vrijwilligers. Op verschillende locaties in hoofdzakelijk Vlaanderen, Brussel en Wallonië vinden sindsdien de dojo’s (letterlijk vertaald een oefenzaal voor Japanse verdedigingskunsten) plaats voor kleine groepjes deelnemers. “We merken dat veel jongeren anderen aansteken om mee te doen”, zegt Cindy Smits.

Cindy Smits CoderDojo

Smits begon zelf als vrijwilligster in Berchem en daar nam CoderDojo meteen de jeugddienst mee in bad. “Via dat netwerk bereikten we snel een pak kinderen. Elke dojo werkt op zijn manier maar vaak vinden de sessies plaats in bibliotheken of openbare gebouwen. Wanneer de gemeente of stad via zijn kanalen promotie maakt, dan merken we dat die sessies snel gevuld zijn. Dankzij onze grote community kennen we een organische groei.”

Een hobby zonder verplichtingen

De dojo’s vinden meestal maandelijks plaats. Daardoor komen de gratis sessies niet in het vaarwater van andere hobby’s. “Onze ambitie is niet om van alle deelnemende jongeren topprogrammeurs te maken. Wel willen we hen een moment aanbieden waar ze iets extra kunnen leren. De ene jongere heeft meer interesse in programmeren en de andere in robotica. Beiden moeten in dojo’s zichzelf kunnen ontplooien. We merken dan ook dat sommigen niet de dichtstbijzijnde dojo kiezen om te volgen.

Programmeren is de ideale bijkomende hobby.

Cindy Smits, GM CoderDojo Belgium

Een deelnemer aan een dojo hoeft niet alle elke sessie in die plaats deel te nemen. We willen daarmee de drempel zo laag mogelijk houden. De meeste dojo’s vinden plaats op zaterdag of zondag. In sommige gevallen kan op woensdag ook maar het weekend is populairst. Logisch, want zo kunnen jongeren hun andere hobby’s zonder conflict uitoefenen. Bovendien werken veel vrijwilligers in de week en zijn sessies dan een stuk lastiger.”

Diversiteit voorop

Dojo’s zijn niet alleen lokale events. CoderDojo Belgium organiseert jaarlijks een paar grotere of speciale evenementen. “Bij  Coolest Projects krijgen de deelnemers een podium om hun resultaten te tonen. Elk technologisch project is welkom”, gaat Cindy Smits verder. Zij stond ook mee aan de wieg van CoderDojo4Girlz waar meisjes zich een halve dag los kunnen laten in programmeren, spelletjes, enzovoort. CliniCoders richt zich dan weer op langdurig zieke kinderen die zo wat programmeerplezier beleven. Tot slot is er sinds 2015 de MegaDojo voor jongeren tussen 10 en 14 jaar.”

Veel diversiteit dus en daar zet de organisatie graag op in. “Het maakt voor ons niet uit welke kennis een deelnemer al heeft of van welke achtergrond hij of zij komt. Wat telt is dat de jongeren kansen krijgen om technologie te ontdekken. Die speciale events helpen ons om nog meer jongeren te bereiken.”

Onze ambitie is niet om van alle deelnemende jongeren topprogrammeurs te maken. Wel willen we hen een moment aanbieden waar ze iets extra kunnen leren.

Cindy Smits, GM CoderDojo Belgium

Vrijwilligers

De dojo kan alleen maar functioneren door de inzet van vrijwilligers, heel veel vrijwilligers. CoderDojo Belgium kon vorig jaar rekenen op de inzet van meer dan 1.000 coaches en cooks. “Zonder hen waren er geen dojo’s, geen ontmoetingsplaatsen voor jongeren”, aldus Cindy Smits. Ook zij begon als vrijwilligster en kent als geen ander de unieke atmosfeer van CoderDojo.

“De meeste vrijwilligers hebben logischerwijze een geschiedenis wat betreft technologie. Zij delen uit passie hun ervaringen met de jongeren. Door interactief met hen om te gaan, komen veel creatieve ideeën naar boven. Net omdat we aan meer dan 120 dojo’s per maand zitten, moeten we kunnen putten uit een grote groep vrijwilligers. We zetten regelmatig campagnes op, maar heel vaak vinden die mensen zelf hun weg naar ons.”

Niet alle vrijwilligers hebben een IT-rugzak. Ook wie minder vertrouwd is met programmeren of robots kan zijn of haar steentje bijdragen. “We hebben flink wat logistieke medewerking nodig. Die vrijwilligers zijn niet onze coaches maar cooks. Zij zorgen voor het goede verloop van sessies of regelen andere praktische zaken. Ook zonder hen waren zoveel dojo’s niet mogelijk. We merken dat veel van die cooks vaak de partners zijn van de coaches.

Bedankdag

Zoveel inzet vraagt bij de start van het nieuwe seizoen om een bedankje. Geen bos bloemen voor elke vrijwilliger maar, hoe kan het ook anders, een dag vol technologie. “We trekken op zaterdag 3 september met meer dan 300 deelnemers naar het Euro Space Center. Het event is een bedankdag en tegelijk een motivatie voor het komende jaar. In 2021 vonden er meer dan 120 dojo’s plaats per maand in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Dat aantal zal in 2022 worden overschreden.”

Alle hulp is welkom

De vrijwilligersorganisatie biedt de sessies gratis aan voor elke deelnemer. Daarvoor is, naast de grote groep vrijwilligers, ook een pak logistiek nodig. Tot zelfs de locatie toe is gesponsord. “We krijgen vaak de vraag van bedrijven hoe ze ons kunnen helpen. Uiteraard zijn financiële middelen altijd nodig. Maar bovenal hebben we nood aan materiaal. We werken uitsluitend met toestellen zoals laptops die we zelf refurbishen. Bedrijven die hun laptops willen vernieuwen kunnen altijd bij ons terecht, graag zelfs.”

Uiteraard zijn financiële middelen altijd nodig. Maar bovenal hebben we nood aan materiaal.

Cindy Smits, GM CoderDojo Belgium

CoderDojo moedigt de jongeren aan om zelf hun laptop mee te nemen. Wat ze tijdens de sessies hebben geleerd, kunnen ze op die manier tonen op het thuisfront. “Op de website van CoderDojo Belgium staat veel educatief materiaal dat door de coaches is voorzien. Daar kunnen ze thuis mee aan de slag en wanneer ze vast zitten dan is een dojo ideaal om verder geholpen te worden. Alles kan en alles mag in de sessies.”

Toekomst in de IT

CoderDojo Belgium krijgt steun van bedrijven voor hoofdzakelijk materiaal. Toch kan de return voor bedrijven groot zijn, gezien het steeds grotere probleem op de arbeidsmarkt. CoderDojo Belgium merkt dat ook een groeiende interesse in de werking. “We weten dat sommige van de eerste deelnemers al hun weg gevonden hebben in de IT. Volgend jaar bestaan de dojo’s tien jaar en tegen dan willen we heel wat ervaringen verzamelen. Die voorbeelden kunnen op hun beurt anderen motiveren.”

“Ongetwijfeld zullen veel jongeren afhaken na een paar sessies. Maar gelukkig zien we ook de positieve gevolgen. We willen vooral dat jongeren aan de slag gaan met technologie en hen daarbij de nodige ondersteuning geven. Of wij het probleem op de arbeidsmarkt volledig zullen aanpakken, durf ik niet te zeggen. Maar we gaan er wel alles aan doen om de jongeren te stimuleren en uit te dagen”, besluit Cindy Smits.

Wil je weten wanneer een dojo plaats vindt in jouw buurt of wil je als coach/cook meewerken, dan kan je terecht op de website: www.coderdojobelgium.be .