Ontwerp lesplannen voor afstandsleren verrassend vertrouwd
Er werd al jaren gesproken over digitalisering van het onderwijs. Maar pas toen covid-19 toesloeg werd er massaal werk gemaakt. Veel oplossingen waren ad hoc . Nu is het tijd om door te pakken en te zorgen voor lesplannen voor afstandsleren die ook langere tijd bruikbaar zijn. We kunnen daarbij teruggrijpen op vertrouwde kaders.
Het onderwijs is in het afgelopen jaar sterk veranderd. Massaal klassikaal onderwijs is vervangen door hybride leren, waarbij leren op afstand een belangrijke rol speelt.
Deze omslag in het onderwijs moest vorm krijgen onder enorme tijdsdruk en veelal zonder dat er budget voor beschikbaar was. Bestaande lesplannen moesten worden aangepast om ook online te worden gegeven. Het was alle hens aan dek, om het onderwijs gaande te houden. Dat doel is op heroïsche wijze bereikt.
Lesplannen vanaf de grond opnieuw opbouwen
Kijkend naar de toekomst is echter duidelijk dat dit niet genoeg is. Veel van de oplossingen die we hebben verzonnen zijn op korte termijn effectief, maar dragen niet bij aan een hoog onderwijsrendement over de langere termijn. Het is tijd om nieuwe lesplannen te ontwikkelen. Niet door bestaande (offline) lesplannen aan te passen, maar door afstandsleren vanaf het begin centraal te stellen.
Gelukkig kun je daarbij wel teruggrijpen op ervaring uit het verleden, zeggen Liz Brooke en Suzanne Carreker die namens Rosetta Stone een white paper gepubliceerd hebben. Hoewel het medium anders is, blijven de standaard kaders voor het ontwikkelen van lesmateriaal onverkort geldig.
Vier fases is ontwerp lesplannen voor afstandsleren
Sommige onderwijsdeskundigen stellen dat je bij het ontwerpen van lesplannen voor afstandsleren in fases moet denken. Deze fases zullen onderwijsprofessionals misschien bekend in de oren klinken:
- Zorg voor de doorgaande leerlijn
Onderwijs bestaat niet uit losse vakken. Onderwijs omvat een reis waarin de leerling in stappen naar het einddoel wordt gebracht. Ook bij afstandsleren is het belangrijk de doorgaande leerlijn te bewaken. Onderdeel daarvan is de borging van de onderwijscontinuïteit. Wat de toekomst ook brengt, een goed leerplan is erop voorbereid. Ontwerp een leerplan dat zelfs bij de hevigste lockdown kan worden voortgezet. - Accepteer verandering
De eerste fase is relatief bekend terrein. Maar er zullen zich verrassingen blijven voordoen. Houd niet vast aan het verleden. Accepteer de aanpassingen die nodig zijn om ook online goed onderwijs te kunnen bieden. - Bouw kwaliteitsborging in
Borging van de kwaliteit van het onderwijs is belangrijk. Ook bij lesplannen voor afstandsleren moet voor deze borging zorggedragen worden. - Zorg voor goed toezicht
Tenslotte moet het toezicht op het onderwijs worden vormgegeven. Slagingspercentages, absenteïsme, voortgangsnormen… net als in het normale onderwijs is sturing op cijfers belangrijk om –ook op lange termijn- het afstandsleren effectief te laten zijn.
In tijden dat alles op zijn kop lijkt te staan, is het fijn als je kunt teruggrijpen op iets vertrouwds. De bovenstaande fasering laat zien dat we, zelfs nu, het onderwijs niet helemaal opnieuw hoeven uit te vinden.
Aanpassingen zijn weliswaar nodig om te zorgen dat elke leerling baat heeft bij het leren op afstand. Maar de grote kaders, die zijn vertrouwd.