Afstandsleren is meer dan online college; lessen van covid

- Jeroen Langendam

Er wordt al jaren gesproken over afstandsleren en digitaliseren van het onderwijs. Twee experts van Georgia Tech zeggen dat covid-19 hen de ogen heeft geopend

Als ruwweg 5 jaar geleden werd gesproken over de digitalisering van het onderwijs, ging het voornamelijk over twee zaken: een goede elektronische leeromgeving (ELO) en kennisclips. De ELO zou ervoor zorgen dat lesstof, huiswerk en vraag-en-antwoord-sessies online verlopen.

De kennisclips, waarin de docent zijn uitleg voor de camera doet, zouden ervoor zorgen dat leerlingen en studenten de uitleg kunnen volgen waar en wanneer dat nodig is. Doordat docenten minder hoorcolleges hoeven geven, zou de werkdruk lager worden.

Combineer een mooie ELO met een goedgevulde verzameling kennisclips en je hebt het afstandsleren georganiseerd, dachten we vaak. Op den duur zou je zelfs geen scholen meer nodig hebben.

Inmiddels hebben we een jaar ervaring met thuisonderwijs. Hoewel scholen nog weinig met kennisclips werk en(we hebben het druk genoeg, met alle veranderingen) is online college voor alle onderwijsniveaus de norm geworden. En wat blijkt? Uitleg en college via internet is verre van genoeg om te kunnen spreken van afstandsleren. Dat is de boodschap van Rich Demillo en Steve Harmon van Georgia Tech’s Center for21st Century Universities.

Hun betoog zou niet als een verrassing moeten komen. “Leren” is een complex fenomeen. Het wordt beïnvloedt door de persoonlijke leerstijl, de manier waarop instructie wordt gegeven en de opbouw van de les. Deze (en andere) variabelen zijn enorm met elkaar verweven. Je kunt niet één element veranderen zonder oog voor de andere onderdelen.

“Een kind kijkt nu misschien naar een beeldscherm in plaats van naar een fysiek klaslokaal te gaan, maar dat betekent niet dat ze deelnemen aan kwalitatief goed online leren”, zeggen de twee wetenschappers.

Andere programma’s ontwikkelen

Ze wijzen erop dat succesvolle online cursussen vaak het resultaat zijn van een eindeloze cyclus kleine verbeteringen. Een offline cursus online zetten is in hun ogen slechts een eerste ruwe schets. En waar een docent offline meteen kan bijsturen als de groep iets niet begrijpt, biedt een online cursus een stuk minder flexibiliteit.

Er is echter nog een belangrijke reden, aldus Demillo en Harmon. Afstandsleren en fysiek onderwijs zijn fundamenteel verschillende concepten. De twee vereisen dus een ander onderwijsprogramma, zeggen de onderzoekers. “Het is essentieel dat we het verschil begrijpen tussen een cursus die is ontworpen voor afstandsleren en een cursus die snel is omgebouwd om ook online aangeboden te worden”.

“We moeten verder kijken dan het traditionele curriculum, instructie en toetsing. Laten we proberen de minder voor de hand liggende (maar misschien minstens zo belangrijke) ontastbare elementen die zorgen voor onderwijs van hoog niveau te ontwikkelen.”