Uitgeput na dag op Zoom? Dit is oorzaak van ‘zoom-fatigue’.
Het lijkt soms wel alsof digitaal lesgeven veel vermoeiender is. Onderzoekers van Stanford onderzochten of Zoom-fatigue echt bestaat.
Van alle banen die je kunt hebben geeft het vak van leerkracht wellicht de meeste voldoening. Na een dag voor de klas voel je echter niet alleen voldoening, je bent hoogstwaarschijnlijk ook enorm moe. Sinds we voor het onderwijs op digitale media zijn aangewezen lijkt dit stukken erger.
Heb jij het gevoel dat je na een dag online lesgeven het gevoel dat je helemaal uitgeput bent? Dan ben je niet de enige. Er is zelfs een term voor dit fenomeen: “Zoom-fatigue”.
Sommige mensen zijn ervan overtuigd dat Zoom-fatigue een echt probleem is. Anderen vinden het maar aanstellerij. Een aantal wetenschappers van Stanford University onder leiding van Prof. Jeremy Bailenson van het Stanford Virtual Human Interaction Lab, besloot een einde te maken aan het gespeculeer en voerden gedegen onderzoek uit naar.
Daarbij werd gekeken of het probleem echt bestaat, welke oorzaken aan te wijzen zijn en wat je eraan kunt doen om te voorkomen dat je aan Zoom-fatigue bezwijkt.
Zoom-fatigue is een echt probleem
De onderzoekers laten er geen twijfel over bestaan dat Zoom-fatigue echt is. Het ligt niet aan jou of mij dat je na een video-meeting uitgeput bent, het is een normaal verschijnsel. Het is overigens ook niet een probleem dat alleen gebruikers van Zoom raakt. Ook wie andere tools voor online meetings gebruikt, zoals de 100 miljoen+ onderwijsgebruikers van Teams, heeft er last van.
Wie lacherig doet over Zoom-fatigue doet de werkelijkheid dan ook geen recht.
Wat veroorzaakt Zoom-fatigue?
Volgens de onderzoekers raken we uitgeput door Zoom doordat een online meeting op kleine –maar essentiële- punten afwijkt van de normale manier waarop we met elkaar communiceren.
Overdadig oogcontact
Heb je weleens gesproken met iemand die je de hele tijd aanstaart? In het beste geval geeft dit een ongemakkelijk gevoel, maar meestal komt het intimiderend over. Dat veroorzaakt stress.
In een normaal gesprek kijken mensen naar degene die aan het woord is. Als je iets zegt ben je dus het middelpunt van de belangstelling. Maar als een ander het woord neemt, wordt deze persoon het centrum van de aandacht.
Tijdens een Zoom-meeting lijkt het alsof alle deelnemers je de hele tijd aankijken. Je hebt (op onbewust niveau) het gevoel dat je de hele tijd wordt aangekeken, alsof alles wat je doet onder een vergrootglas ligt. Hoe langer dit duurt, hoe meer spanning dit oproept.
Online te dichtbij
Een andere, soortgelijke, oorzaak van Zoom-fatigue die de onderzoekers noemen is dat gezichten op het scherm vaak groter zijn dan ze in werkelijkheid zouden lijken. Daardoor wekt een Zoom-meeting de indruk dat iemand te dichtbij is, alsof je persoonlijke ruimte geschonden wordt. Ook dit leidt tot spanning. Géraldine Fauville, een van de onderzoekers: “Als mensen normaal gesproken dicht bij elkaar komen is vaak sprake van een intense situatie, die kan leiden tot sexuele situaties of juist tot gevechten.”
Zoom vergroot je zelfbewustzijn
Wie deelneemt aan een Zoom-meeting ziet niet alleen de andere deelnemers. Je ziet ook jezelf de hele tijd in beeld. Fauville: “Onderzoeken tonen aan dat wanneer je jezelf in beeld ziet, je meer zelf-kritisch wordt. Dit heeft een positieve invloed op het vertonen van sociaal gedrag, maar het heeft ook emotionele gevolgen. Je brein wordt er enorm moe van.”
Moe door stilstand
Iets anders dat de onderzoekers ontdekten is wellicht wat contra-intuïtief: we bewegen te weinig als we de hele dag aan het Zoomen zijn.
Je zou kunnen denken dat beweging juist moe maakt, maar het blijkt dat een gebrek aan beweging ons brein juist extra vermoeit. Bij een digitale werkdag missen we het loopje naar de koffie-automaat, of de wandeling van het ene lokaal naar het andere. Deze korte beweegmomenten helpen ons presteren en stimuleren onze creativiteit. Doordat we deze prikkels missen, worden we suf en moe.
Gemis aan non-verbale nuances
Non-verbale signalen spelen in de communicatie een belangrijke rol. Daarom is het beter om dingen direct met elkaar te bespreken in plaats het via de email te doen. Videobellen met tools zoals Zoom lijken dan ook het perfecte communicatiemiddel. Je hoort niet alleen de woorden, maar ook de intonatie en je ziet de gebaren die iemand erbij maakt.
De waarheid blijkt anders, want bij videobellen blijken heel veel non-verbale signalen verloren te gaan. De reden hiervoor is simpel: het gebeurt buiten de blik van de camera.
Door het gemis aan deze signalen kost het ons meer moeite om goed te begrijpen wat er in de meeting gebeurt. Als leerkracht kunnen we ons best doen duidelijk in beeld te zijn, maar het is onmogelijk om dit van onze leerlingen te verwachten. Daardoor is het stukken moeilijker om de klas te lezen en adequaat in te springen op de leerbehoefte.
Neem Zoom-fatigue serieus
Als er nog enige twijfel bestond of Zoom-fatigue een serieus probleem was, dan hebben de onderzoekers van Stanford voor eens en voor altijd een duidelijk antwoord gegeven. Zoom-fatigue is geen verzinsel, maar een serieus probleem.