Hoeveel last hebben kinderen van internetporno?
Internet maakt seksueel materiaal makkelijk toegankelijk. Ook voor kinderen. Hoe vaak zien zij internetporno? Hoe vervelend vinden kinderen dit?
Het internet maakt veel mogelijk. Niet alles dat online gebeurt is voor iedereen geschikt. Eerder schreven we al dat sexting relatief vaak voorkomt onder de Vlaamse jeugd. Maar ook op andere manieren is online veel seksueel expliciet materiaal te vinden. Dit baart ouders en opvoedingskundigen soms zorgen.
Is het een probleem?
Om te weten of sprake is van een probleem, is het nodig te weten hoe vaak iets voorkomt en in hoeverre dit een negatieve impact heeft. Onderzoekers van de LSE hebben kinderen en jonge tieners (9-16 jaar oud) uit 19 Europese landen ondervraagd over dit onderwerp. Ze vroegen daarbij niet alleen of (en hoe vaak) ze online erotische afbeeldingen tegenkwamen, maar ook of ze daar last van hadden. Of vonden ze het juist leuk?
Het onderzoek bevestigd wat we op basis van ons gezonde verstand al kunnen bedenken: het internet is een belangrijke bron van pornografisch materiaal. De meeste kinderen zien pornografische content op hun telefoon, computer of tablet. In films en op TV zien kinderen bijna nooit seksuele beelden. Slechts 3% heeft wel eens een pornoblaadje in de hand gehad.
Vlaamse kinderen zien veel online porno
Uit het onderzoek bleek dat in Vlaams-België 62% van alle jonge tieners (12 tot 14 jaar oud) in het voorgaande jaar online seksueel materiaal had gezien. Van de leeftijdsgroep 15-16 jaar had zelfs 70% dergelijk materiaal onder ogen gekregen. Daarmee scoort België hoger dan het Europese gemiddelde van 39, respectievelijk 61%. In de leeftijdsklasse van 15-16 jaar scoorden de Servische Republiek (84%), Tsjechië (79%) en Noorwegen (77%) het hoogst.
Maar in de jongere categorie (14- en 15-jarigen) blijken de Vlaamse kinderen het meest te zijn blootgesteld aan internetporno. De Vlaamse 62% wordt alleen door de Servische Republiek benaderd (61%). De Zwitsers nemen, op afstand, een derde plek in. Daar heeft 52% van de jongere tieners online seksueel materiaal gezien. In geen van de andere landen is het percentage kinderen dat aan dit materiaal is blootgesteld hoger dan 47%
…in de jongere categorie (14- en 15-jarigen) blijken de Vlaamse kinderen het meest te zijn blootgesteld aan internetporno.
Het laagst scoorde Frankrijk, waar 24% van de kinderen tot 14 jaar en 31% van de tieners van 15 of 16 jaar oud pornografisch materiaal zagen.
Hoe ervaren de kinderen internetporno?
In een groot aantal landen vroegen de onderzoekers in hoeverre kinderen het zien van erotische beelden prettig of juist onprettig vonden. Opvallend is dat de reactie van meisjes sterk afwijkt van die van jongens. Meisjes gaven vaker aan dat ze het materiaal vervelend vonden om te zien. Gemiddeld is het verschil tussen de meisjes en jongens die porno negatief vonden 26%. Dit percentage is het laagst in Litouwenen (15 procentpunt) en het hoogst in Switzerland (38 procentpunt).
Weinig verrassend is dat het vooral de jonge kinderen zijn die niet blij werden van seksueel expliciet materiaal. Hoe ouder, hoe positiever kinderen staan ten opzichte van online porno. Alleen in Italië is het verschil tussen de leeftijdsklassen erg klein. In dit land blijken kinderen relatief open te staan voor seksuele beelden. Zelfs van de kinderen tussen 9 en 11 jaar oud meldde slechts 30% dat ze het online materiaal niet fijn vonden. Bij de groep van 12-14 is dit percentage zelfs nog lager (27%), terwijl de 15- en 16-jarigen in 30% van de gevallen niet vrolijk werden van de blootstelling aan pornografe.
Leerzaam?
Jammer genoeg hebben de onderzoekers niet gevraagd of kinderen internetporno misschien plezierig vonden. Kinderen kunnen om een groot aantal redenen op internet op zoek gaan naar seksueel materiaal. Soms is het uit nieuwsgierigheid, soms is het gewoon de natuurlijke zoektocht naar hun eigen seksualiteit. Internetporno kan hen helpen bij hun ontwikkeling, zeggen de onderzoekers.
Het is belangrijk dat we ervoor te zorgen dat kinderen ermee kunnen omgaan wanneer ze per ongeluk pornografische websites hebben bezocht, of door anderen seksuele content toegezonden krijgen. Zo voorkomen we dat het hen beschadigd.
Maar het kan net zo goed een bedreiging voor kinderen zijn. Want zelfs als je doelbewust op zoek gaat naar bepaald materiaal, kan het daadwerkelijk vinden ervan een traumatische ervaring opleveren.
Ook werd in het onderzoek geen onderscheid gemaakt naar het soort materiaal. “Aan de andere kant, een deel van de seksuele content zou educatief kunnen zijn. Misschien is het relevante informatie over seksualiteit of veilig vrijen.”
Dit roept de vraag op hoe je kunt zorgen dat educatief materiaal (seksuele opvoeding) passend is bij de leetijd. Ook vragen de onderzoekers zich hardop af wie deze verantwoordelijkheid eigenlijk op zich zou moeten nemen? Is dit de school? Zijn het de ouders? Of moet de overheid ingrijpen.
Ongewenste blootstelling
Volgens de onderzoekers is er ook een erg grote groep kinderen, vooral in de lagere leeftijdscategoriën, die helemaal niet op zoek zijn naar erotische content. Zij worden er ongewild aan blootgesteld. Voor een deel van deze kinderen is dit een vervelende ervaring.
Daar ligt volgens de onderzoekers een belangrijke taak voor volwassenen: “Het is belangrijk dat we ervoor te zorgen dat kinderen ermee kunnen omgaan wanneer ze per ongeluk pornografische websites hebben bezocht, of door anderen seksuele content toegezonden krijgen. Zo voorkomen we dat het hen beschadigd.”