Waarom is er zoveel te doen rond TikTok?
Het social mediaplatform TikTok zit in het oog van een storm. In verschillende (Europese) landen is er flink wat te doen rond onder andere de privacy-instellingen van TikTok. In Frankrijk en Nederland liep het platform van het Chinese ByteDance al tegen een GDPR boete aan. Deze heisa zal ongetwijfeld ook een weerslag op de manier hoe onderwijsinstellingen met het platform aan de slag gaan.
Wat is er in feite aan de hand met TikTok en waarom slaan landen en instellingen het platform in de ban? Techblogger, GDPR-expert en docent Herman Maes zette één en ander op een rijtje in een blogpost. Zo blijkt dat TikTok in Nederland en Frankrijk al tegen een GDPR boete aan liep en dat dat Franse senaat zelfs een onderzoek is gestart tegen het platform. In Nederland zijn drie burgerclaims gestart, goed voor zes miljard euro. Werknemers van de Europese commissie moesten de app van het smartphone verwijderen.
Vijf kanttekeningen
Herman Maes schetst een grauwe situatie voor TikTok. Want ook in Nederland en in de Verenigde Staten gaan stemmen op om de app te laten verbieden op werkgsm’s. Grote universiteiten, zoals TAMU in Texas, posten al een tijdje niets meer op het platform. “Het debat is in veel landen al langer bezig maar in België vallen we bij het horen van die zaken snel van onze stoel”, aldus Herman Maes. De GDPR-expert geeft vijf redenen voor wat hij het “drama over TikTok” noemt.
Nieuwe privacy politiek
Begin december 2022 paste ByteDance, de Chinese eigenaar van TikTok, de privacyregels aan. En die zorgden meteen voor ‘drama’. “Er is geen end-to-end encryptie van direct messages”, aldus Maes. “TikTok verzamelt en screent de content dus waardoor alle berichten leesbaar zijn door hen. Een ander opmerkelijk feit is dat Chinese werknemers toegang hebben tot data van EU/US gebruikers. China heeft de voorbije jaren laten zien hoe ze in eigen land data en gezichtsherkenning inzetten voor het sturen van de bevolking. De vrees is nu dat TikTok een toegangspoort is hiervoor naar de Westerse wereld.”
lees ook
Publieke scholen in Seattle dagen social mediabedrijven voor rechter
Douying vs TikTok
Ooit gehoord van Douying? Dat is het platform dat China zijn landgenoten laat gebruiken. Want TikTok … is er niet beschikbaar. De binnenlandse variant legt de (jonge) gebruikers heel wat beperkingen op. Zo mogen kinderen onder veertien jaar slechts veertig minuten op hun account per dag. De app is ook afgesloten tussen 22 en 6 uur en de jongerenmodus toont hoofdzakelijk verrijkende educatieve inhoud. Die modus laat ook geen interactie toe met video’s of andere gebruikers.
TikTok algoritme
In zijn blog heeft Herman Maes het over het TikTok-algoritme. “Het fundamentele verschil met andere social media platformen is dat TikTok volledig algoritmisch gebaseerd is. Het merendeel gebruikt de ‘For you’ pagina en laat het algoritme video’s voorstellen. Doordat het algoritme zo goed is, krijg je het verslavende fenomeen doomscrollen. Tegelijk is het mogelijk om de content te sturen, censuur toe te passen, enzovoort. Ideale tool dus om een samenleving te sturen”, weet Maes.
Journalisten profilen
Vorig jaar kwam Forbes voor de pinnen met een verhaal dat medewerkers van ByteDance data van de app gingen gebruiken om journalisten te profilen die over TikTok schreven. Een soortgelijk verhaal is ook opgedoken in de begindagen van Uber en ook daar kwam de nodige heisa van voort.
lees ook
TikTok in het klaslokaal
Jonge kinderen
TikTok is ontzettend populair bij jonge gebruikers. Toch is het gebruik voor -13 jarigen niet toegestaan. En TikTok doet volgens Maes best moeite om die accounts automatisch af te sluiten. “Maar spijtig genoeg laten veel ouders net toe dat jongere kinderen een account aanmaken, met foutieve geboortedatum. Er zitten dus veel jonge kinderen op het platform en daar maakt bijvoorbeeld Karrewiet gebruik van. Het Ketnet jeugdjournaal is zelfs van Instagram verhuisd naar TikTok.”
Genuanceerde visie
Herman Maes plaatst enige nuance rond de polemiek en anti-TikTok stemming. “De slechte relaties tussen VS en China en de anti-China stemming in de VS spelen uiteraard een belangrijke rol. Voor het eerst krijgt de VS te maken met een social media platform waarover hun wetgeving minder te zeggen heeft. Daarnaast zijn de advertenties op TikTok zo scherp dat ze een grote concurrent zijn voor Amerikaanse platformen zoals Meta, Google en Snapchat.