‘De snelle transitie naar digitaal is goed, nu moeten we de balans zoeken’
In zijn jaarlijkse enquête heeft uitgeverij Acco, specialist in studiemateriaal en vakliteratuur, docenten en studenten specifiek ondervraagd hoe ze de afgelopen coronacrisis hebben beleefd. Wat zijn de verbeterpunten en waar naartoe evolueert het hoger onderwijs in de toekomst?
Elk jaar houdt Acco een enquête bij leerlingen om hun lesmateriaal de juiste richting te laten evolueren. Af en toe wordt er ook bij docenten gepolst naar hun ervaringen. Dit jaar is dat zeker van toepassing om te kijken hoe ze de komende periode met de coronapandemie hebben beleefd.
Het onderzoek werd door 285 docenten ingevuld met een gezonde mix tussen hogeschool en universiteit. Bij de studenten heeft Acco 896 ingevulde lijsten ontvangen. Van alle deelnemende studenten hebben vrouwen (79%) meer gereageerd dan mannen (20%). Hou met de resultaten rekening dat 94% van de antwoorden universiteitsstudenten zijn en 5% hogeschoolstudenten.
De foutenmarge bedraagt 3,27% bij de studenten en 5,81% bij de leerkrachten.
Ervaring bij de docent
Bij docenten wordt beeldmateriaal (foto’s, video’s) het meest gebruikt als studiemateriaal (72%), gevolgd door eigen materiaal en hand-outs (68%) en online oefeningen (50%). Het traditionele handboek komt pas op de vierde plaats (45%).
Het studiemateriaal anders aanpakken na de coronacrisis wordt door 58% van de leerkrachten overwogen.
Tijdens de coronacrisis werden docenten genoodzaakt om bliksemsnel te schakelen richting digitale lesmiddelen. 94% van de docenten vindt dat de transitie volgens hen succesvol is verlopen. Wat betreft ondersteuning van de school om studiemateriaal aan te passen, is 78% tevreden. De plotse overstap zorgt er voor dat 46 procent van de docenten bepaalde elementen van lesgeven vandaag wil voortzetten. Het studiemateriaal anders aanpakken na de coronacrisis wordt door 58% van de leerkrachten overwogen.
Bevestiging van gevoel
Volgens Acco wordt met deze cijfers bevestigd van wat ze al langer voelen. “Door de geforceerde stap richting digitaal de afgelopen maanden, is die drempel weggenomen,” zegt Vicky Adriaensen, Algemeen Directeur bij Acco. “We horen van veel docenten dat de ervaring heel positief is geweest, maar dat het spectrum wel varieert wat betreft ervaring.”
“Je hebt docenten die al langer de digitale weg hebben gevonden en naadloos de overstap konden maken. Andere docenten hebben zich moeten aanpassen en hebben de eerste kleine stapjes richting een digitale les moeten nemen. We merken bij iedereen dat er een digitale revolutie is begonnen, maar dat anderzijds de voetjes op de grond moeten blijven. Alles is nog maar net gestart.”
Ervaring bij de student
Studenten zijn blij met de toevoeging van digitaal studiemateriaal om de theorie gemakkelijker te verwerken. Amper 11% vind het geen meerwaarde bieden en gebruiken liever papier in plaats van verschillende platformen. Extra digitaal materiaal is voor 7% van de studenten een extra werkpost.
Opvallend is dat studenten blij zijn om online oefeningen te krijgen en graag feedback ontvangen van de docent, maar dat de docent kan kijken of de oefeningen werden gemaakt hoeft voor 54% van de studenten niet. Daar tegenover staat dat 89% van de studenten nog steeds op papier studeert.
Studenten die studiemateriaal digitaal krijgen aangeboden, drukken dat nog steeds af. 43 procent drukt het af om de lessen te volgen en om te studeren, terwijl 32% het enkel afdrukt om te studeren. Amper 14% heeft voldoende aan digitale middelen.
Door de sluiting van heel wat printdiensten, was er paniek bij de leerlingen omdat ze hun cursus nog niet op papier hadden.
Vicky Adriaensen, Algemeen Directeur bij Acco
“Door de sluiting van heel wat printdiensten, was er paniek bij de leerlingen omdat ze hun cursus nog niet op papier hadden”, zegt Adriaensen. “Printen blijft belangrijk voor hen. We hebben daarom snel een printdienst in onze online winkel geactiveerd zodat studenten hun opdrachten bij ons konden doorgeven. Daarna leverden wij de cursussen thuis bij de student.”
“Ondanks dat digitaal belangrijk is, snappen we de nood aan papier. Studenten hebben veel diverse bronnen zoals PowerPoint-slides of video’s, maar van zodra er moet worden geblokt is papier en de markeerstift dikwijls nodig.”
Online lessen
Wat betreft de interactie en coaching van studenten vanop afstand is amper 10% van de docenten tevreden. Wanneer we puur naar het online lesgeven kijken, is 32% tevreden. 11% geeft aan dat de nieuwe manier van lesgeven tijdens de coronacrisis erg tijds- en arbeidsintensief was. Stress om online les geven was er amper. 96% van de docenten had geen zenuwen en vond het niet moeilijk om van thuis uit te werken.
Iets meer dan 80 procent van de studenten heeft veel online lessen gevolgd tijdens de coronacrisis, maar amper 44 procent wil dat blijven doen nadat de pandemie voorbij is. 82% merkt namelijk dat ze nu zelf de leerstof moeten verwerken, met de nodige uitdagingen die daarmee gepaard gaan. Over het algemeen waren studenten wel tevreden met hoe het digitale materiaal werd aangereikt, wat er aanbevolen werd en wat het doel was.
Beperkte verandering
Uit de steekproef blijkt dat 42% van de docenten na de coronacrisis hun lesaanpak willen wijzigen naar onder andere een combinatie van online en fysieke lessen en meer activerende lessen. Een opvallende minderheid (12%) geeft aan helemaal niets te veranderen. De opkomst van videotools zoals Microsoft Teams, Webex of Zoom wordt niet echt gesmaakt. Amper 7% van de docenten wil na de crisis nog gebruik blijven maken van deze videotools.
Na de coronacrisis wil iedereen elkaar graag terug zien, van kleuterschool tot hoger onderwijs
Vicky Adriaensen, Algemeen Directeur bij Acco
“Na de coronacrisis wil iedereen elkaar graag terug zien, van kleuterschool tot hoger onderwijs”, zegt Adriaensen. “Binnen het hoger onderwijs willen we nu inzetten op de combinatie van thuisleren en op school, het zogenaamde blended leren. Docenten delen vooraf de informatie en kan er tijdens de contacturen focussen op de pijnpunten. 100% afstandleren is niet realistisch, het informele wordt door studenten veel te hard gemist. De nood om samen te studeren en om samen te leren is heel groot.”